Education

Haagse miljoenenregen klatert neer op Delft

Delftse onderzoekers delen naar alle waarschijnlijkheid mee in zo’n zestig miljoen euro onderzoeksgeld uit de ‘smart mix’, een van de felst begeerde wetenschapssubsidies van het moment.

In de prijzen vallen onder meer het Kavli Instituut voor Nanotechnologie, Dimes en DelftChemTech. Bij Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek deelt de leerstoelgroep van prof.dr. Sybrand van der Zwaag bescheiden mee in een subsidie die is toebedacht voor de Stichting Applied Piezo.

Smart mix is een nieuwe overheidssubsidie, bedoeld om wetenschap te vertalen naar industriële toepassingen. Jaarlijks trekken de ministeries van economische zaken en onderwijs honderd miljoen euro uit om de kenniseconomie aan te jagen. In totaal dongen 155 projecten mee naar de megasubsidie. Daarvan liggen er nu zeven voor akkoord bij minister Van der Hoeven van Economische Zaken.

Hoeveel geld de aanvragers precies krijgen, stelt de minister volgende maand vast. Maar NWO heeft al bij zeker twee Delftse deelnemers laten doorschemeren dat er minder geld komt dan aangevraagd. Voor de meeste projecten betekent dat dat het onderzoek moet worden bijgesteld, of dat men op zoek moet naar extra geld. “Ik wil niet klagen, maar elegant is het niet”, zegt prof.dr.ir. Patrick Dewilde, die naar verwachting tien miljoen euro minder krijgt dan de 28 miljoen die hij aanvroeg. “Bij STW worden aanvragen al dan niet gehonoreerd, maar altijd in zijn geheel. Nu zal er toch flink in het project moeten worden gesneden.”

Naam: Nano Imaging under Industrial Conditions (Nimic)

Penvoerder: TU Delft

Delftse deelname: Kavli Instituut voor Nanowetenschappen, Dimes, Delft Chemical Engineering

Partners: Universiteit Leiden, FEI, Shell, Nederlands Kanker Instituut (NKI), Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Albemarle Catalysts, LPM

Aanvraag: 19,5 miljoen euro

Het was een knaller. Vorige maand meldden prof. Henny Zandbergen en collega’s in de vakpers dat het was gelukt om te filmen hoe afzonderlijke goudatomen door een laagje zakten. Het Nimic-project moet die methode toegankelijk maken voor de industrie.

Afzonderlijke atomen en moleculen in actie bekijken lukte tot dusver alleen onder laboratoriumomstandigheden: bij extreem lage temperaturen, en in hoog vacuúm. De Delftse microscoopmethode moet daarin verandering brengen. “Straks kunnen we bij normale temperaturen en druk echt reacties waarnemen op nanoschaal”, vertelt secretaris drs.ing. Roel Kamerling van het Kavli Instituut.

De toepassingen zijn legio. Zo heeft de medische sector belangstelling omdat de methode het ook mogelijk maakt om cellen in actie te bestuderen. Handig: hoe werken bepaalde moleculen bijvoorbeeld in op kankercellen? “Maar er zijn veel toepassingen”, zegt Kamerling, die met het oog op de concurrentie niet teveel details wil prijsgeven. “Je kunt er van alles mee bestuderen: van zonnecellen en chemische processen tot slijtageprocessen van materialen.”

Naam: Catch Bio (Catalysis for Sustainable Chemicals from Biomass)

Penvoerder: Nederlands instituut voor onderzoek van de katalyse (Nioc)

Delftse deelname: De leerstoelgroepen Catalysis Engineering en Biokatalyse en Organische Chemie (prof.dr. Jacob Moulijn, prof.dr. Freek Kapteijn, prof.dr. Roger Sheldon en prof.dr. Isabel Arends)

Partners: Het Nioc wordt bijgestaan door een industriële adviesraad, waarin de Nederlandse chemische industrie is vertegenwoordigd

Aanvraag: 27 miljoen euro

Medicijnen en talloze andere chemische producten worden nog steeds gemaakt met aardolie en .gas als grondstof. De producten hebben koolstof- en waterstofatomen nodig, en die worden weggewipt uit fossiele brandstoffen. Zelfs waterstof, toch gelauwerd als ‘duurzame brandstof’, wordt in 95 procent van de gevallen gewonnen uit fossiele brandstoffen.

Dat moet anders, vinden de deelnemers aan Catch Bio. Kan het bijvoorbeeld niet met suikers of andere hernieuwbare, biologische moleculen als grondstof? “De aardolie vervangen door biomaterialen is echt een heel andere route”, legt dr. Ulf Hanefeld uit. “Het is alsof je altijd naar Rome bent gegaan vanuit Oslo, en nu opeens de reis vanuit Kaapstad onderneemt”.

Hanefeld ziet Catch Bio als het halfbroertje van B-Basic, de Delfts-Leidse onderzoekslijn die onderzoekt in hoeverre enzymen kunnen worden ingezet als katalysatoren in de chemische industrie. “Wat B-Basic doet met enzymen, doet Catch Bio met chemische katalysatoren.”

Einddoel is een milieuvriendelijke productie van zaken als medicijnen en chemicaliën. En groene energie, vertelt Hanefeld. “We willen ook weten of er methodes zijn om uit biomaterialen waterstof of bioethanol te winnen.”

Naam: Memphis (Merging Electronics and Macro and Nano and Photonics in Integrated Systems)

Penvoerder: Het Twentse bedrijf Lionix

Delftse deelname: Dimes, Kavli Insituut voor Nanowetenschappen

Partners: Onder meer de TU Eindhoven, de Universiteit Twente, Philips en het AMC

Aanvraag: 28 miljoen euro

Lastig: de micro-elektronica werkt met silicium als basismateriaal, de opkomende tak van de fotonica werkt met kristallen van indiumfosfide. Hoe verbind je die twee met elkaar in één systeem?

De deelnemers aan het Memphis-project denken die puzzel te kunnen kraken, vertelt prof.dr.ir. Patrick Dewilde van Dimes. “Er is de laatste tijd een enorme vooruitgang in het bij elkaar brengen van die materialen. Zo is Dimes gespecialiseerd in het aanbrengen van complexe, driedimensionale structuren op silicium.”

Toepassingen te over. Memphis mikt op gespecialiseerde apparatuur, zoals zakformaat scanners voor bijvoorbeeld huidaandoeningen en bepaalde tumoren en op onderdelen voor de breedbandcommunicatie, maar ook op projectoren voor in de mobiele telefoon. “Onze instelling is dat elektronica en chips voor de gespecialiseerde toepassingen alleen kans krijgen als je ook reproduceerbare massa-elektronica maakt”, legt Dewilde uit.

In de prijzen vallen onder meer het Kavli Instituut voor Nanotechnologie, Dimes en DelftChemTech. Bij Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek deelt de leerstoelgroep van prof.dr. Sybrand van der Zwaag bescheiden mee in een subsidie die is toebedacht voor de Stichting Applied Piezo.

Smart mix is een nieuwe overheidssubsidie, bedoeld om wetenschap te vertalen naar industriële toepassingen. Jaarlijks trekken de ministeries van economische zaken en onderwijs honderd miljoen euro uit om de kenniseconomie aan te jagen. In totaal dongen 155 projecten mee naar de megasubsidie. Daarvan liggen er nu zeven voor akkoord bij minister Van der Hoeven van Economische Zaken.

Hoeveel geld de aanvragers precies krijgen, stelt de minister volgende maand vast. Maar NWO heeft al bij zeker twee Delftse deelnemers laten doorschemeren dat er minder geld komt dan aangevraagd. Voor de meeste projecten betekent dat dat het onderzoek moet worden bijgesteld, of dat men op zoek moet naar extra geld. “Ik wil niet klagen, maar elegant is het niet”, zegt prof.dr.ir. Patrick Dewilde, die naar verwachting tien miljoen euro minder krijgt dan de 28 miljoen die hij aanvroeg. “Bij STW worden aanvragen al dan niet gehonoreerd, maar altijd in zijn geheel. Nu zal er toch flink in het project moeten worden gesneden.”

Naam: Nano Imaging under Industrial Conditions (Nimic)

Penvoerder: TU Delft

Delftse deelname: Kavli Instituut voor Nanowetenschappen, Dimes, Delft Chemical Engineering

Partners: Universiteit Leiden, FEI, Shell, Nederlands Kanker Instituut (NKI), Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Albemarle Catalysts, LPM

Aanvraag: 19,5 miljoen euro

Het was een knaller. Vorige maand meldden prof. Henny Zandbergen en collega’s in de vakpers dat het was gelukt om te filmen hoe afzonderlijke goudatomen door een laagje zakten. Het Nimic-project moet die methode toegankelijk maken voor de industrie.

Afzonderlijke atomen en moleculen in actie bekijken lukte tot dusver alleen onder laboratoriumomstandigheden: bij extreem lage temperaturen, en in hoog vacuúm. De Delftse microscoopmethode moet daarin verandering brengen. “Straks kunnen we bij normale temperaturen en druk echt reacties waarnemen op nanoschaal”, vertelt secretaris drs.ing. Roel Kamerling van het Kavli Instituut.

De toepassingen zijn legio. Zo heeft de medische sector belangstelling omdat de methode het ook mogelijk maakt om cellen in actie te bestuderen. Handig: hoe werken bepaalde moleculen bijvoorbeeld in op kankercellen? “Maar er zijn veel toepassingen”, zegt Kamerling, die met het oog op de concurrentie niet teveel details wil prijsgeven. “Je kunt er van alles mee bestuderen: van zonnecellen en chemische processen tot slijtageprocessen van materialen.”

Naam: Catch Bio (Catalysis for Sustainable Chemicals from Biomass)

Penvoerder: Nederlands instituut voor onderzoek van de katalyse (Nioc)

Delftse deelname: De leerstoelgroepen Catalysis Engineering en Biokatalyse en Organische Chemie (prof.dr. Jacob Moulijn, prof.dr. Freek Kapteijn, prof.dr. Roger Sheldon en prof.dr. Isabel Arends)

Partners: Het Nioc wordt bijgestaan door een industriële adviesraad, waarin de Nederlandse chemische industrie is vertegenwoordigd

Aanvraag: 27 miljoen euro

Medicijnen en talloze andere chemische producten worden nog steeds gemaakt met aardolie en .gas als grondstof. De producten hebben koolstof- en waterstofatomen nodig, en die worden weggewipt uit fossiele brandstoffen. Zelfs waterstof, toch gelauwerd als ‘duurzame brandstof’, wordt in 95 procent van de gevallen gewonnen uit fossiele brandstoffen.

Dat moet anders, vinden de deelnemers aan Catch Bio. Kan het bijvoorbeeld niet met suikers of andere hernieuwbare, biologische moleculen als grondstof? “De aardolie vervangen door biomaterialen is echt een heel andere route”, legt dr. Ulf Hanefeld uit. “Het is alsof je altijd naar Rome bent gegaan vanuit Oslo, en nu opeens de reis vanuit Kaapstad onderneemt”.

Hanefeld ziet Catch Bio als het halfbroertje van B-Basic, de Delfts-Leidse onderzoekslijn die onderzoekt in hoeverre enzymen kunnen worden ingezet als katalysatoren in de chemische industrie. “Wat B-Basic doet met enzymen, doet Catch Bio met chemische katalysatoren.”

Einddoel is een milieuvriendelijke productie van zaken als medicijnen en chemicaliën. En groene energie, vertelt Hanefeld. “We willen ook weten of er methodes zijn om uit biomaterialen waterstof of bioethanol te winnen.”

Naam: Memphis (Merging Electronics and Macro and Nano and Photonics in Integrated Systems)

Penvoerder: Het Twentse bedrijf Lionix

Delftse deelname: Dimes, Kavli Insituut voor Nanowetenschappen

Partners: Onder meer de TU Eindhoven, de Universiteit Twente, Philips en het AMC

Aanvraag: 28 miljoen euro

Lastig: de micro-elektronica werkt met silicium als basismateriaal, de opkomende tak van de fotonica werkt met kristallen van indiumfosfide. Hoe verbind je die twee met elkaar in één systeem?

De deelnemers aan het Memphis-project denken die puzzel te kunnen kraken, vertelt prof.dr.ir. Patrick Dewilde van Dimes. “Er is de laatste tijd een enorme vooruitgang in het bij elkaar brengen van die materialen. Zo is Dimes gespecialiseerd in het aanbrengen van complexe, driedimensionale structuren op silicium.”

Toepassingen te over. Memphis mikt op gespecialiseerde apparatuur, zoals zakformaat scanners voor bijvoorbeeld huidaandoeningen en bepaalde tumoren en op onderdelen voor de breedbandcommunicatie, maar ook op projectoren voor in de mobiele telefoon. “Onze instelling is dat elektronica en chips voor de gespecialiseerde toepassingen alleen kans krijgen als je ook reproduceerbare massa-elektronica maakt”, legt Dewilde uit.

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.