De afgelopen week was ik in Jeruzalem, stad van God. Of liever gezegd, stad van de goden, want hier bidden christenen, joden en moslims ieder tot hun eigen god.
De moslims knielen in de Al Aqsa-moskee; de joden wiebelen daar net buiten bij de Klaagmuur; verderop drommen christenen samen in de Gethsemané-kerk. Ieder zijn eigen plek en zo op het eerste gezicht lijkt alles pais en vree. Zo gaat dat altijd met moeilijke problemen: ga er maar ver genoeg vanaf staan en er lijkt niets aan de hand.
In wiskunde geldt hetzelfde. Des te minder je begrijpt, des te makkelijker het lijkt. Neem bijvoorbeeld het vermoeden van Fermat, dat is een eitje. Kwadraten komen relatief veel voor. De eerste miljoen getallen tellen maar liefst duizend kwadraten, dus pak hem beet duizend keer duizend sommen van kwadraten. De vergelijking van Pythagoras heeft heel veel oplossingen, want er zijn heel veel sommen van kwadraten. Derdemachten zijn schaarser. Om er duizend te vinden moet je tellen tot een miljard. De kans op een som van twee derdemachten is niet zo groot. Fermat wist al dat derdemachten nooit optellen tot een derdemacht. Voor hogere machten is er dan logisch gesproken geen oplossing meer mogelijk. Het vaststellen van dit simpele feit heeft de mensheid driehonderd jaar gekost vanwege misplaatst respect voor hogere machten.
We stoppen bij een maquette van Salomo’s oude tempel: muurtje, gebouwtje, heilige steen. “Verhip, het is net een Hindoetempel”, zeg ik tegen mijn goede vriend en reisgenoot, een veelbelezen Amerikaans-Engelse agnostische jood. “Hindoetempel?” vraagt hij verbaasd. “Maar hindoes hebben toch heel veel goden?” Typisch monotoon monotheïsme: wij hebben maar één god en dat is beter. Eén god, één leven, één dood, één keer opstaan, één rapportcijfer: voor gedrag. Hindoes moeten veel verder tellen en daarom hebben zij door nood gedwongen het decimale stelsel bedacht. Nog steeds de grootste wiskundige uitvinding.
Comments are closed.