Opinie

Spamworld

Beeldschermen in papiervorm, robotauto’s en reclameborden die je persoonlijk aanspreken. Technische universiteiten doen er nog onderzoek naar, maar in de nieuwe Spielberg-film Minority Report is het allemaal al in werking.

/strong>

Nee: voor de film hoef je de deur niet uit. Steven Spielberg heeft het oorspronkelijke korte verhaal The Minority Report van Philip K. Dick omgewerkt tot een Hollywood-suikerspin van het magerste soort. Tom Cruise wordt ten onrechte verdacht van moord, en moet zich twee uur lang de benen uit het lijf rennen. Vermakelijk, dat wel. Maar als de film zijn onvermijdelijke happy end bereikt, druipt het tenenkrommend, Spielbergiaans moralisme van het doek: als je een blank, Amerikaans middenklassegezin bent, kun je de hele wereld wel aan.

Eerder is het de setting die de aandacht trekt % ja, die Minority Report belangwekkend maakt, zelfs. Met zichtbaar enthousiasme hebben de filmmakers zich gestort op het creëren van een zo waarschijnlijk mogelijke toekomstwereld. En dat vergt lef. Toekomstwerelden hebben nu eenmaal de hardnekkige neiging binnen de kortste keren te verdampen in de tijd % zelfs Stanley Kubrick’s magistrale 2001: A Space Odyssey uit 1968 is inmiddels achterhaald. Vandaar dat veel cineasten voor hun toekomstfilms de ruimte als decor nemen, of, zoals in The Matrix, de huidige wereld als uitgangspunt gebruiken.

Spielbergs oog voor technisch detail heeft veel weg van de manier waarop regisseur Ridley Scott dat andere boek van Philip K. Dick in beeld bracht, in de film Blade Runner (1982) % tevens zo’n beetje de laatste film die het aandurfde om een nabije toekomst in detail te verbeelden. Alleen zijn we sinds Blade Runner twintig jaar verder. En dus vliegt Tom Cruise niet in een minihelikopter door het zwerk, maar schuift hij over de snelweg in een automated vehicle.

De wereld van Minority Report zit vol subtiele verrassingen. Computers worden er bediend met haptische interfaces: handschoenen waarmee je de informatie over het scherm kunt ‘duwen’. De auto kun je parkeren door hem aan de schuifpui vast te koppelen. In huize Cruise worden de thuisvideo’s in drie dimensies en op levensecht formaat vertoond. En waar eerst de pc stond, staat nu een doorzichtige glazen plaat die wordt bediend met stemcommando’s. Eigenlijk is alleen de koelkast opvallend gewoontjes gebleven.

Kapitalisme

Spielberg is zo vriendelijk geweest een project van Philips alvast te implementeren: het beeldscherm in papiervorm. Zodoende leest men in de metro een heel gewone krant % behalve dan dat de inhoud van tijd tot tijd spontaan ververst. Een keerzijde is er ook. Zo verschijnt er ’s ochtends vroeg op het karton van het pak cornflakes opeens een reclamefilmpje, compleet met irritant liedje.

Want inderdaad, ook Spielberg gaat uit van een ongeremde, verdere opmars van het commercieel-kapitalisme. De mens van de toekomst is meer dan ooit slaaf van de reclame. Met dank aan de technologie die vandaag aan de TU’s wordt bedacht. Zo hangt de wereld van Minority Report vol intelligente camera’s die passanten aan de hand van hun iris herkennen. De camera’s zijn weer gekoppeld aan de reclameborden, en die kunnen op hun beurt de persoonsgegevens van de voorbijganger downloaden. Zodoende word je op straat voortdurend aangesproken door reclameborden die opmerkingen maken in de geest van: ,,John Anderton, dit bier is écht iets voor jou”. Of, in de kledingwinkel: ,,Hallo meneer Yakamoto, wat leuk dat u er weer bent. We hebben nu een broek die lijkt op de broek die u hier vorige maand heeft gekocht.” Daarmee heeft de wereld van Minority Report wel wat weg van George Orwell’s claustrofobische, totalitaire maatschappij uit Nineteen Eighty-Four.

Dat de techniek zo ver zal komen, daarover lijkt geen twijfel. Een voorbeeld: afgelopen maand nog betoogde de Delftse hoogleraar Ignas Niemegeers in het vakblad Wireless Personal Communications dat we binnen afzienbare tijd onze persoonlijke computerinstellingen % onze preferences % meenemen op pad, zodat iedere computer die we bezoeken ze kan herkennen. Dat klinkt misschien ietwat abstract, totdat we zien hoe Tom Cruise overal wordt aangesproken door computers die zelfs van zijn intiemste voorkeuren op de hoogte blijken.

Of dat Minority Report ook echt visionair maakt, is een ander verhaal. Op één punt lijkt Spielberg er fundamenteel naast te zitten. Zoals in veel science fiction het geval is, is de wereld van Minority Report een technopolis, een wereld waar de mens de technologie nogal passief over zich heen laat komen. Anders gezegd: waar de techniek louter gebruiksvoorwerp is, en een beetje los is komen te staan van de mensheid. In het echt is van zo’n scheidinggeen sprake, en is er een complexe wisselwerking tussen de mensenwereld en de technologie. Het is wat dat betreft nog maar de vraag of de mens wel bereid is zich de les te laten lezen door de pratende reclameborden en de zingende pakken cornflakes.

Beeldschermen in papiervorm, robotauto’s en reclameborden die je persoonlijk aanspreken. Technische universiteiten doen er nog onderzoek naar, maar in de nieuwe Spielberg-film Minority Report is het allemaal al in werking.

Nee: voor de film hoef je de deur niet uit. Steven Spielberg heeft het oorspronkelijke korte verhaal The Minority Report van Philip K. Dick omgewerkt tot een Hollywood-suikerspin van het magerste soort. Tom Cruise wordt ten onrechte verdacht van moord, en moet zich twee uur lang de benen uit het lijf rennen. Vermakelijk, dat wel. Maar als de film zijn onvermijdelijke happy end bereikt, druipt het tenenkrommend, Spielbergiaans moralisme van het doek: als je een blank, Amerikaans middenklassegezin bent, kun je de hele wereld wel aan.

Eerder is het de setting die de aandacht trekt % ja, die Minority Report belangwekkend maakt, zelfs. Met zichtbaar enthousiasme hebben de filmmakers zich gestort op het creëren van een zo waarschijnlijk mogelijke toekomstwereld. En dat vergt lef. Toekomstwerelden hebben nu eenmaal de hardnekkige neiging binnen de kortste keren te verdampen in de tijd % zelfs Stanley Kubrick’s magistrale 2001: A Space Odyssey uit 1968 is inmiddels achterhaald. Vandaar dat veel cineasten voor hun toekomstfilms de ruimte als decor nemen, of, zoals in The Matrix, de huidige wereld als uitgangspunt gebruiken.

Spielbergs oog voor technisch detail heeft veel weg van de manier waarop regisseur Ridley Scott dat andere boek van Philip K. Dick in beeld bracht, in de film Blade Runner (1982) % tevens zo’n beetje de laatste film die het aandurfde om een nabije toekomst in detail te verbeelden. Alleen zijn we sinds Blade Runner twintig jaar verder. En dus vliegt Tom Cruise niet in een minihelikopter door het zwerk, maar schuift hij over de snelweg in een automated vehicle.

De wereld van Minority Report zit vol subtiele verrassingen. Computers worden er bediend met haptische interfaces: handschoenen waarmee je de informatie over het scherm kunt ‘duwen’. De auto kun je parkeren door hem aan de schuifpui vast te koppelen. In huize Cruise worden de thuisvideo’s in drie dimensies en op levensecht formaat vertoond. En waar eerst de pc stond, staat nu een doorzichtige glazen plaat die wordt bediend met stemcommando’s. Eigenlijk is alleen de koelkast opvallend gewoontjes gebleven.

Kapitalisme

Spielberg is zo vriendelijk geweest een project van Philips alvast te implementeren: het beeldscherm in papiervorm. Zodoende leest men in de metro een heel gewone krant % behalve dan dat de inhoud van tijd tot tijd spontaan ververst. Een keerzijde is er ook. Zo verschijnt er ’s ochtends vroeg op het karton van het pak cornflakes opeens een reclamefilmpje, compleet met irritant liedje.

Want inderdaad, ook Spielberg gaat uit van een ongeremde, verdere opmars van het commercieel-kapitalisme. De mens van de toekomst is meer dan ooit slaaf van de reclame. Met dank aan de technologie die vandaag aan de TU’s wordt bedacht. Zo hangt de wereld van Minority Report vol intelligente camera’s die passanten aan de hand van hun iris herkennen. De camera’s zijn weer gekoppeld aan de reclameborden, en die kunnen op hun beurt de persoonsgegevens van de voorbijganger downloaden. Zodoende word je op straat voortdurend aangesproken door reclameborden die opmerkingen maken in de geest van: ,,John Anderton, dit bier is écht iets voor jou”. Of, in de kledingwinkel: ,,Hallo meneer Yakamoto, wat leuk dat u er weer bent. We hebben nu een broek die lijkt op de broek die u hier vorige maand heeft gekocht.” Daarmee heeft de wereld van Minority Report wel wat weg van George Orwell’s claustrofobische, totalitaire maatschappij uit Nineteen Eighty-Four.

Dat de techniek zo ver zal komen, daarover lijkt geen twijfel. Een voorbeeld: afgelopen maand nog betoogde de Delftse hoogleraar Ignas Niemegeers in het vakblad Wireless Personal Communications dat we binnen afzienbare tijd onze persoonlijke computerinstellingen % onze preferences % meenemen op pad, zodat iedere computer die we bezoeken ze kan herkennen. Dat klinkt misschien ietwat abstract, totdat we zien hoe Tom Cruise overal wordt aangesproken door computers die zelfs van zijn intiemste voorkeuren op de hoogte blijken.

Of dat Minority Report ook echt visionair maakt, is een ander verhaal. Op één punt lijkt Spielberg er fundamenteel naast te zitten. Zoals in veel science fiction het geval is, is de wereld van Minority Report een technopolis, een wereld waar de mens de technologie nogal passief over zich heen laat komen. Anders gezegd: waar de techniek louter gebruiksvoorwerp is, en een beetje los is komen te staan van de mensheid. In het echt is van zo’n scheidinggeen sprake, en is er een complexe wisselwerking tussen de mensenwereld en de technologie. Het is wat dat betreft nog maar de vraag of de mens wel bereid is zich de les te laten lezen door de pratende reclameborden en de zingende pakken cornflakes.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.