Natuur en Techniek: een gezonde keuze?

/strong>

Onlangs kreeg ik te maken met de keuze in studieprofielen op de middelbare school, omdat mijn dochter in de derde klas van het Gymnasium die keuze momenteel moet maken. Natuurlijk heb ik vanaf de zijlijn de discussie wel min of meer gevolgd, maar in de details had ik me tot nu toe niet verdiept. Gaandeweg nam mijn verbazing toe.

Waar gaat het over? Om de vrijheid in vakkenkeuze als gevolg van de mammoetwet in te perken, is besloten de leerlingen van het VWO vier studieprofielen aan te bieden. Het voornaamste doel is een coherenter vakkenpakket te geven en de leerlingen beter voor te bereiden op vervolgstudies. Tot zover niets aan de hand. In de oude tijd (mijn tijd) was er ook een keuze, zij het slechts in A en B (of Alpha en Beta). Dat we daar niet onmiddellijk op willen terugvallen kan ik billijken. Laten we eens nader kijken wat er van terecht is gekomen. Ik zal mij hier verder beperken tot de voor de TU Delft relevante studieprofielen Natuur en Techniek en Natuur en Gezondheid.

Allereerst moesten die studieprofielen natuurlijk een pakkende naam krijgen om de leerlingen een beter idee te geven van de latere beroepsperspectieven. Helaas leert de ervaring dat je of nietszeggende namen krijgt of namen die een valse voorstelling van zaken geven. Exemplarisch voor dit laatste is dat een moeder mij bij de voorlichting over de studieprofielen vertelde dat haar dochter niet voor Natuur en Gezondheid wilde kiezen omdat ze niet in de gezondheidszorg wilde gaan werken. Nog erger zijn de in de voorlichting geschetste beroepsprofielen. Een selectie: ingenieur plantenveredeling, cosmetica onderzoeker (profiel Natuur en Gezondheid) en akoestisch adviseur, levensmiddelentechnoloog (profiel Natuur en Techniek). Ja, dat zijn precies de beroepen waar een derde klas middelbare scholier verlangend naar uitkijkt!

Barrières

Nu inhoudelijk. De studielast in het VWO wordt uitgedrukt in studiebelastingsblokken (sbb’s). Een sbb (studiebelastingsblok) staat voor 40 uur werk. Voor Natuur en Techniek bestaat het vaste deel van het studieprofiel uit wiskunde, natuurkunde en scheikunde (respectievelijk 19, 14, en 13 sbb’s). Voor Natuur en Gezondheid bestaat het vaste deel van het studieprofiel uit biologie, wiskunde, natuurkunde en scheikunde (respectievelijk 12, 15, 9, en 10 sbb’s). Natuur en Techniek is dus op de onderdelen wiskunde, natuurkunde enscheikunde iets zwaarder aangezet dan Natuur en Gezondheid (46 sbb’s tegenover 34 sbb’s).

Op zich niets verontrustends. Echter de universiteiten kregen al snel in de gaten dat ze kans liepen grote aantallen studenten mis te lopen als ze al te rigide een van de studieprofielen verplicht zouden stellen voor toelating. Ook de TU’s begonnen allengs minder barrières op te werpen en uiteindelijk werd besloten dat naast studenten met profiel Natuur en Techniek ook studenten met profiel Natuur en Gezondheid zouden worden toegelaten, mits de wiskunde deficiëntie (4 sbb’s) wordt opgeheven door middel van opname in het keuzepakket of studeren-in-de-vakantie (hoe verzint iemand het).

Nadere analyse van het ontbrekende wiskunde-deel leert echter dat de helft van de stof niet relevant is voor verdere studie aan de TU en dat het ontbrekende deel twee jaar later op de universiteit in 1 sbb te geven is! De twee andere TU’s hebben ongetwijfeld dit rekensommetje ook gemaakt en neigen ertoe ook deze laatste vereiste te laten vallen; ze laten gewoon iedereen toe met een profiel Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid. Zo niet de TU Delft. Deze instelling stelt: het Natuur en Techniek-profiel levert de best voorbereide en de beste studenten.

Het eerste punt, de best voorbereide studenten, is in het voorafgaande genoegzaam ontzenuwd. Er is zelfs wat tegen in te brengen. De studenten met een Natuur en Techniek-profiel hebben geen biologie in hun pakket. Voorwaar een ernstige omissie! Veel wetenschappers zijn van mening dat juist in de bio-wetenschappen de komende decennia de belangrijke nieuwe ontwikkelingen zullen plaatsvinden.

Dat van de beste studenten is op zijn minst zeer twijfelachtig. Met name meisjes zullen sterk de neiging hebben Natuur en Gezondheid te kiezen (als ze al exact kiezen). De TU Delft sluit zich derhalve af van een doelgroep die toch al te weinig aanwezig is aan de technische universiteiten in Nederland.

Kortom alle reden om één van de twee profielen zo snel mogelijk om zeep te helpen. De beste kandidaat daarvoor is Natuur en Techniek. De TU Delft kan hierbij zijn steentje bijdragen door de extra wiskunde-eis te laten vallen of (nog beter) biologie verplicht te stellen.

Tot slot: wat ik mijn dochter heb geadviseerd? Natuur en Gezondheid.

.aut Dr.ir. H.J. Sips, hoogleraar informatica

De TU moet ruimhartiger zijn in haar toelatingsbeleid van studenten met het profiel Natuur en Gezondheid, vindt H.J. Sips, hoogleraar informatica.

Onlangs kreeg ik te maken met de keuze in studieprofielen op de middelbare school, omdat mijn dochter in de derde klas van het Gymnasium die keuze momenteel moet maken. Natuurlijk heb ik vanaf de zijlijn de discussie wel min of meer gevolgd, maar in de details had ik me tot nu toe niet verdiept. Gaandeweg nam mijn verbazing toe.

Waar gaat het over? Om de vrijheid in vakkenkeuze als gevolg van de mammoetwet in te perken, is besloten de leerlingen van het VWO vier studieprofielen aan te bieden. Het voornaamste doel is een coherenter vakkenpakket te geven en de leerlingen beter voor te bereiden op vervolgstudies. Tot zover niets aan de hand. In de oude tijd (mijn tijd) was er ook een keuze, zij het slechts in A en B (of Alpha en Beta). Dat we daar niet onmiddellijk op willen terugvallen kan ik billijken. Laten we eens nader kijken wat er van terecht is gekomen. Ik zal mij hier verder beperken tot de voor de TU Delft relevante studieprofielen Natuur en Techniek en Natuur en Gezondheid.

Allereerst moesten die studieprofielen natuurlijk een pakkende naam krijgen om de leerlingen een beter idee te geven van de latere beroepsperspectieven. Helaas leert de ervaring dat je of nietszeggende namen krijgt of namen die een valse voorstelling van zaken geven. Exemplarisch voor dit laatste is dat een moeder mij bij de voorlichting over de studieprofielen vertelde dat haar dochter niet voor Natuur en Gezondheid wilde kiezen omdat ze niet in de gezondheidszorg wilde gaan werken. Nog erger zijn de in de voorlichting geschetste beroepsprofielen. Een selectie: ingenieur plantenveredeling, cosmetica onderzoeker (profiel Natuur en Gezondheid) en akoestisch adviseur, levensmiddelentechnoloog (profiel Natuur en Techniek). Ja, dat zijn precies de beroepen waar een derde klas middelbare scholier verlangend naar uitkijkt!

Barrières

Nu inhoudelijk. De studielast in het VWO wordt uitgedrukt in studiebelastingsblokken (sbb’s). Een sbb (studiebelastingsblok) staat voor 40 uur werk. Voor Natuur en Techniek bestaat het vaste deel van het studieprofiel uit wiskunde, natuurkunde en scheikunde (respectievelijk 19, 14, en 13 sbb’s). Voor Natuur en Gezondheid bestaat het vaste deel van het studieprofiel uit biologie, wiskunde, natuurkunde en scheikunde (respectievelijk 12, 15, 9, en 10 sbb’s). Natuur en Techniek is dus op de onderdelen wiskunde, natuurkunde enscheikunde iets zwaarder aangezet dan Natuur en Gezondheid (46 sbb’s tegenover 34 sbb’s).

Op zich niets verontrustends. Echter de universiteiten kregen al snel in de gaten dat ze kans liepen grote aantallen studenten mis te lopen als ze al te rigide een van de studieprofielen verplicht zouden stellen voor toelating. Ook de TU’s begonnen allengs minder barrières op te werpen en uiteindelijk werd besloten dat naast studenten met profiel Natuur en Techniek ook studenten met profiel Natuur en Gezondheid zouden worden toegelaten, mits de wiskunde deficiëntie (4 sbb’s) wordt opgeheven door middel van opname in het keuzepakket of studeren-in-de-vakantie (hoe verzint iemand het).

Nadere analyse van het ontbrekende wiskunde-deel leert echter dat de helft van de stof niet relevant is voor verdere studie aan de TU en dat het ontbrekende deel twee jaar later op de universiteit in 1 sbb te geven is! De twee andere TU’s hebben ongetwijfeld dit rekensommetje ook gemaakt en neigen ertoe ook deze laatste vereiste te laten vallen; ze laten gewoon iedereen toe met een profiel Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid. Zo niet de TU Delft. Deze instelling stelt: het Natuur en Techniek-profiel levert de best voorbereide en de beste studenten.

Het eerste punt, de best voorbereide studenten, is in het voorafgaande genoegzaam ontzenuwd. Er is zelfs wat tegen in te brengen. De studenten met een Natuur en Techniek-profiel hebben geen biologie in hun pakket. Voorwaar een ernstige omissie! Veel wetenschappers zijn van mening dat juist in de bio-wetenschappen de komende decennia de belangrijke nieuwe ontwikkelingen zullen plaatsvinden.

Dat van de beste studenten is op zijn minst zeer twijfelachtig. Met name meisjes zullen sterk de neiging hebben Natuur en Gezondheid te kiezen (als ze al exact kiezen). De TU Delft sluit zich derhalve af van een doelgroep die toch al te weinig aanwezig is aan de technische universiteiten in Nederland.

Kortom alle reden om één van de twee profielen zo snel mogelijk om zeep te helpen. De beste kandidaat daarvoor is Natuur en Techniek. De TU Delft kan hierbij zijn steentje bijdragen door de extra wiskunde-eis te laten vallen of (nog beter) biologie verplicht te stellen.

Tot slot: wat ik mijn dochter heb geadviseerd? Natuur en Gezondheid.

.aut Dr.ir. H.J. Sips, hoogleraar informatica