Het gejammer over de deplorabele staat van onze kenniseconomie begint de vormen van een mediahype aan te nemen. Het gebeier van de noodklok op congressen, opiniepagina’s en zelfs op televisie is oorverdovend.
Share
/strong>
Kernprobleem in de discussies is het beruchte imagoprobleem van bèta en techniek. ,,We hebben een jaarlijkse uitstroom van 250 chemici, terwijl er 500 nodig zijn”, zei de Eindhovense hoogleraar chemie Piet Lemstra zondag in het tv-programma ‘Buitenhof’. ,,We kampen met het suffe imago van scheikundigen in een saai laboratorium.”
Om dat beeld te bestrijden draagt de bètalobby al ruim een decennium vergeefs de boodschap uit hoe leuk techniek wel niet is. Promotieclubs als Axis en Jet-Net bedenken steeds weer fantastische projecten. Maar, zoals wetenschapsfilosoof Christiaan Jongeneel onlangs opmerkte, imagocampagnes hebben weinig zin als het product niet deugt.
Het slechte carrièreperspectief draagt bij aan het imagoprobleem: met een commercieel-economische studie zou je meer verdienen, en ook nog meer macht en status genieten. Oud-voorzitter Ben Veltman van de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) hamerde hier vorige week op tijdens het congres Ode aan de Techniek, georganiseerd door technologietijdschrift ‘De Ingenieur’. Uiteraard in techniektempel Nemo, het groene schip boven de IJ-tunnel, waar kinderen dagelijks met techniek spelen.
Beide verklaringen voor het imagoprobleem zijn echter niet nieuw. Techniek en bètawetenschappen zijn altijd ‘moeilijk’ en ‘saai’ geweest. En slecht betaald ook. ‘Why be a scientist, when you can be his boss?’, zeggen ze al tijden in Amerika.
Het is daarom de vraag of alle noodklokluiders niet voorbijgaan aan een mogelijke culturele oorzaak. Zou het niet zo kunnen zijn dat het imago van ‘moeilijk en taai’ extra hard aankomt in een tijd dat alles steeds makkelijker en sneller moet? Het consumentisme viert hoogtij. Elke behoefte-impuls moet in een oogwenk bevredigd worden. Met een muisklik, zapknop, mobieltje of gemakswinkel. Visconti versus de videoclip. Documentaire versus nieuwsflits. ‘NRC Handelsblad’ versus ‘Spits’. Wiskunde versus bestuurskunde.
Wellicht schuilt een oplossing in het combineren van vaardigheden. Die suggestie deed de topman van Stork, Sjoerd Vollebregt, vorige week in ‘De Ingenieur’. ,,Vooral de combinatie van economie en techniek is ideaal. Bij Fokker liep het mis, omdat de technische en commerciële mensen teveel in verschillende werelden leefden.”
Die visie sluit aan op die van Jongeneel: ,,Willen technische studies aantrekkelijker worden, dan is een substantiële verbreding onvermijdelijk.” Hij wijst op de brede Amerikaanse bacheloropleidingen van MIT en Stanford, en die van het Utrechtse University College. Brede bètabachelors met vakken als wetenschapsvoorlichting doen het ook goed aan de universiteiten van Utrecht en Nijmegen.
Het gevaar bestaat echter dat de bètalobby de nadruk te eenzijdig op techniek blijft leggen. Deze ‘Ode aan de Techniek’ krijgt soms zelfs religieuze dimensies. ,,Is het niet juist in de techniek, in het vinden van toepassingen, gebruiksmogelijkheden van wetenschappelijke kennis, dat de mens zich in zijn scheppingsdrang meet met God?” schreef Ingenieur-hoofdredacteur Erwin van den Brink vorige week in het ‘Financieele Dagblad’. ,,Niet kunst maar techniek is de voortzetting van de Schepping.”
Van den Brink waarschuwt dat zonder onze voortdurende toewijding techniek uit Nederland verdwijnt. ,,Eerst verplaatsen bedrijven hun research and development naar het buitenland en uiteindelijk worden we voor onze nutsvoorzieningen afhankelijk van de goedertierenheid van het buitenland.”
Zullen we na het zware handwerk ook het zware hoofdwerk liever aan gastarbeiders overlaten? Of laten verdwijnen naar lage lonenlanden? Voor de wetenschap en techniek maakt het allemaal niets uit. Een Chinese ontdekking of uitvinding is net zo nuttig als een Nederlandse. Alleen verdienen wij er niets mee.
De auteur is redacteur van het Hoger Onderwijs Persbureau
Het gejammer over de deplorabele staat van onze kenniseconomie begint de vormen van een mediahype aan te nemen. Het gebeier van de noodklok op congressen, opiniepagina’s en zelfs op televisie is oorverdovend.
Kernprobleem in de discussies is het beruchte imagoprobleem van bèta en techniek. ,,We hebben een jaarlijkse uitstroom van 250 chemici, terwijl er 500 nodig zijn”, zei de Eindhovense hoogleraar chemie Piet Lemstra zondag in het tv-programma ‘Buitenhof’. ,,We kampen met het suffe imago van scheikundigen in een saai laboratorium.”
Om dat beeld te bestrijden draagt de bètalobby al ruim een decennium vergeefs de boodschap uit hoe leuk techniek wel niet is. Promotieclubs als Axis en Jet-Net bedenken steeds weer fantastische projecten. Maar, zoals wetenschapsfilosoof Christiaan Jongeneel onlangs opmerkte, imagocampagnes hebben weinig zin als het product niet deugt.
Het slechte carrièreperspectief draagt bij aan het imagoprobleem: met een commercieel-economische studie zou je meer verdienen, en ook nog meer macht en status genieten. Oud-voorzitter Ben Veltman van de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) hamerde hier vorige week op tijdens het congres Ode aan de Techniek, georganiseerd door technologietijdschrift ‘De Ingenieur’. Uiteraard in techniektempel Nemo, het groene schip boven de IJ-tunnel, waar kinderen dagelijks met techniek spelen.
Beide verklaringen voor het imagoprobleem zijn echter niet nieuw. Techniek en bètawetenschappen zijn altijd ‘moeilijk’ en ‘saai’ geweest. En slecht betaald ook. ‘Why be a scientist, when you can be his boss?’, zeggen ze al tijden in Amerika.
Het is daarom de vraag of alle noodklokluiders niet voorbijgaan aan een mogelijke culturele oorzaak. Zou het niet zo kunnen zijn dat het imago van ‘moeilijk en taai’ extra hard aankomt in een tijd dat alles steeds makkelijker en sneller moet? Het consumentisme viert hoogtij. Elke behoefte-impuls moet in een oogwenk bevredigd worden. Met een muisklik, zapknop, mobieltje of gemakswinkel. Visconti versus de videoclip. Documentaire versus nieuwsflits. ‘NRC Handelsblad’ versus ‘Spits’. Wiskunde versus bestuurskunde.
Wellicht schuilt een oplossing in het combineren van vaardigheden. Die suggestie deed de topman van Stork, Sjoerd Vollebregt, vorige week in ‘De Ingenieur’. ,,Vooral de combinatie van economie en techniek is ideaal. Bij Fokker liep het mis, omdat de technische en commerciële mensen teveel in verschillende werelden leefden.”
Die visie sluit aan op die van Jongeneel: ,,Willen technische studies aantrekkelijker worden, dan is een substantiële verbreding onvermijdelijk.” Hij wijst op de brede Amerikaanse bacheloropleidingen van MIT en Stanford, en die van het Utrechtse University College. Brede bètabachelors met vakken als wetenschapsvoorlichting doen het ook goed aan de universiteiten van Utrecht en Nijmegen.
Het gevaar bestaat echter dat de bètalobby de nadruk te eenzijdig op techniek blijft leggen. Deze ‘Ode aan de Techniek’ krijgt soms zelfs religieuze dimensies. ,,Is het niet juist in de techniek, in het vinden van toepassingen, gebruiksmogelijkheden van wetenschappelijke kennis, dat de mens zich in zijn scheppingsdrang meet met God?” schreef Ingenieur-hoofdredacteur Erwin van den Brink vorige week in het ‘Financieele Dagblad’. ,,Niet kunst maar techniek is de voortzetting van de Schepping.”
Van den Brink waarschuwt dat zonder onze voortdurende toewijding techniek uit Nederland verdwijnt. ,,Eerst verplaatsen bedrijven hun research and development naar het buitenland en uiteindelijk worden we voor onze nutsvoorzieningen afhankelijk van de goedertierenheid van het buitenland.”
Zullen we na het zware handwerk ook het zware hoofdwerk liever aan gastarbeiders overlaten? Of laten verdwijnen naar lage lonenlanden? Voor de wetenschap en techniek maakt het allemaal niets uit. Een Chinese ontdekking of uitvinding is net zo nuttig als een Nederlandse. Alleen verdienen wij er niets mee.
De auteur is redacteur van het Hoger Onderwijs Persbureau
Comments are closed.