Middelbare scholieren presenteerden afgelopen zondag in Techniek Museum Delft hun inzendingen voor een productideeënprijsvraag. Eén idee bleek zo briljant dat de presentatiekraam in allerijl werd afgebroken, medewerkers een geheimhoudingsverklaring moesten ondertekenen en inmiddels een octrooiaanvraag wordt voorbereid.
Delen
/strong>
Een potloodhouder zodat je ook het laatste stompje potlood kunt gebruiken, een spijkerhouder zodat je niet op je duim slaat, een stofzuigergeluiddemper zodat je tenminste ongestoord televisie kunt kijken als je moeder de woonkamer schoonmaakt… In het Techniek Museum Delft presenteerden zevenendertig groepjes middelbare scholieren afgelopen zondag hun inzendingen voor een productideeënprijsvraag, georganiseerd door de Stichting De Jonge Onderzoekers (DJO).
In een grote zaal temidden van stoommachines met opzichtig gegraveerde patentnummers staat de nieuwste lichting uitvinders. Tussen de presentatie van de ‘Niet warm wordende pannenlappen’ en de ‘Drie-in-één-tandenborstel’ (poetsen, flossen en stoken) staat een kraampje met het opschrift ‘Asdw’. De afkorting staat voor ‘Automatische serredak wasser’; een idee van Rasjelle van Ballegooij (13), Stephanie Hersbach (14) en Linda Nelissen (14). ,,Een serredak schoonmaken is niet gemakkelijk”, licht van Ballegooij toe. ,,Het is gevaarlijk om op het glas te staan, een ladder tegen de serre te zetten of uit het raam te hangen.”
Het serredak wassen blijkt niet het enige probleem waar de drie vriendinnen uit Oss en Heesch op stuitten. Hoe meer problemen, hoe meer er valt uit te vinden. ,,Eerst hebben we vijf problemen bedacht”, vertelt Stephanie. ,,We dachten bijvoorbeeld aan een harennatmaker voor tijdens het kammen – maar dat kun je ook gewoon meteen na het douchen doen – en aan een schilderijrechthanger.” Er bleek echter al een product op de markt, met de naam waterpas.
Dus werd de uitvinding gezocht in de hoek van keerzijden van de hedendaagse consumptiemaatschappij. ,,Iets waarmee kleine mensen bij de bovenste schappen in de supermarkt kunnen, maar dat kun je natuurlijk ook aan iemand vragen. En… o ja, een verstevigingsstuk zodat hengsels van plastic boodschappentassen niet in je vingers snijden, maar dat bestaat al.”
De problematiek van het serredakwassen bleek de vruchtbaarste voedingsbodem voor een uitvinding. ,,Bij een bouwbedrijf hebben we telefoonnummers verzameld van mensen met een serredak”, aldus Hersenbach terwijl ze een draagbare computer aanzet. Op het scherm verschijnt een gelikte Powerpointsheet met vrolijk Comic Sans-lettertype. Presenteren in Powerpoint hebben de Brabantse vriendinnen geleerd op school.
,,Uit onze telefonische enquête bleek dat vijfenzestig procent van de mensen het wassen van het serredak een probleem vindt.” Een staafdiagram flitst in beeld. ,,Daarna hebben we mensen gevraagd of ze behoefte hebben aan een product dat dit probleem kan oplossen.” Flits! Een staafdiagram met honderd procent ‘ja’. Dat schreeuwt om een uitvinding.
Resultaat is een soort kraanbaan van technisch lego die over het kozijnhout rijdt en een grote spons over het glas trekt. Water wordt via een slangetje verbonden met een shampoofles op het glas gebracht. ,,Iedereen kan het doen”, denkt Hersenbach. ,,Het is veilig en je hoeft alleen maar op een knopje te drukken. Nadeel is dat er een ladder nodig is om het ding op het serredak te zetten.” Of ze ook ontwerper willen worden? Stephanie schudt resoluut het hoofd. ,,Ik vond het best leuk, maar ik wil meer met tekenen doen.”
Jurylid prof.dr.ir. Piet Kruit buigt zich over de Asdw. ,,Kijk eens aan; het technisch lego hebben jullie vastgelijmd. Dat zit lekker stevig. Maar een glazenwasser heeft behalve een spons nog iets”, hint hij. De vriendinnen kijken elkaar vragend aan. ,,Een trekker.” Ook over de kortsluitinggevoeligheid heeft Kruit twijfels. ,,Eigenlijk wilden we onderdelen van op afstand bestuurbare autootjes gebruiken”, vertelt Nelissen. ,,Maar die konden we niet vinden.”
Veiligheid
Tijd voor jurylid Roos Franse om de meisjes het vuur aan de schenen te leggen. Ze vindt dat de spons wel erg lief en voorzichtig over de glasplaat aait. ,,Er liggen vaak takken en bladeren op zo’n dak. Blijft de spons dan niet steken?” Ondanks de gebreken ziet jury wel brood in het apparaat. De Asdw wordt genomineerd voor de finale.
De finale is in april in het Nemo in Amsterdam. Bovenbouwscholieren maken met hun ‘Project’ kans op diversegeldprijzen, deelname aan een space camp op de Noorse Andøya Rocket Range en als ultieme prijs de vertegenwoordiging van Nederland tijdens de European Union contest for young scientists in Hongarije. Scholieren uit de onderbouw maken met hun ‘Idee’ kans op computers, geldprijzen en tijdschriftabonnementen. Thema van de ideeënwedstrijd is ‘Veiligheid’. Wie iets slims doet met veiligheid maakt kans op duizend bonuseuro’s.
Naast de ‘Verlichte wandelstok’ en de ‘Veilig vuurwerkaansteker’ loopt een continue Powerpointpresentatie van een ‘Dynamoaanzetter’. Een poppetje stapt in de schemering op de fiets en vindt het niet nodig zijn lamp aan te doen. Tijdens het fietsen wordt het donker en wil hij zijn dynamo aanzetten. Vingers komen gevaarlijk dicht bij de spaken, bijna slaat het noodlot toe. Had hij maar… een dynamoaanzetter: een stokje met een haakje aan het eind.
Marijke Scheeres, studente biomedische wetenschappen in Utrecht, is een van de begeleiders van de scholieren. ,,Ze krijgen een theatervoorstelling te zien om de tijd te vullen die de jury nodig heeft voor het beraad. En eerder hebben ze allerlei workshops gehad waarin ze wiskundige puzzels oplossen, een demonstratie krijgen van het gedrag van moleculen onder extreme omstandigheden met een tennisbal in vloeibare stikstof en verder pannenkoeken bakken van roze gekleurd beslag.”
Scheeres werkt al een poosje voor De Jonge Onderzoekers en constateert verschillen tussen de uitvindingen van jongens en die van meisjes. ,,Jongens willen het liefst iets heel ingewikkelds knutselen”, denkt Scheeres. ,,Meisjes verzinnen vaak iets voor een heel praktisch probleem of doen een uitvinding met iets van maatschappelijk betrokkenheid.”
Een voorbeeld van het laatste is de ‘Reumakit’ van Geula Geurts (14) uit Utrecht en Ariane Driehuis (13) uit Maarssen. Met het apparaatje kunnen mensen met weinig kracht in de handen toch de deksels van potjes draaien. Goed bedoeld, maar opa’s en oma’s weten dat je appelmoespotjes ook onder de warme kraan kunt houden zodat het metaal uitzet en het deksel minder klemt. De ‘Brailleklok’ voor blinden wordt waarschijnlijk evenmin wereldnieuws.
Shakira
Geertje Laurensen (14) uit Nistelrode houdt de wacht bij ‘The music box’, een prullenbak die schuilgaat onder afbeeldingen van Britney Spears, Christina Aguilera en Shakira. Het apparaat blijkt het nieuwste van het nieuwste in de strijd tegen verloren normen en waarden. ,,Mensen die een propje op de vloer zien liggen lopen meestal gewoon door”, briest Laurensen. ,,Als ze deze mooie prullenbak zien krijgen ze zo veel zin om het propje erin te gooien, dat ze vanzelf bukken”, verwacht ze. ,,Dan hoef ik dus minder vaak te corveeën.”
Maar de prullenbak is niet alleen een lust voor het oog. De scholiere haalt het deksel van de prullenbak en wijst op een bewegingssensor, een discman en een kluwen kabels: wie de moeite neemt zijn troep in The music box te mikken wordt getrakteerd op popmuziek.
De meest nutteloze maar veruit grappigste inzending is de ‘Wiebel Wabbel’ van Marieke van den Akker (14), Mandy van Vuuren (13) en Heley Popal (14) uit Oss en Schaijk. Zij bedachten een felgele skippybal voorzien van een oranje kinderfietsvlaggetje en een getekend gezichtje. Wat het ding doet? ,,De Wiebel Wabbel zet je voor de garagedeur”, vertelt Van Vuuren. ,,Als mijn vader thuiskomt met de auto, botst hij tegen de Wiebel Wabbel zodat mijn fiets die ik per ongeluk voor de garagedeur heb laten staan niet beschadigt.” Binnenkort verkrijgbaar bij Tel Sell.
Octrooiaanvraag
Eén groepje scholieren heeft zo’n briljant idee, dat een octrooiaanvraag wordt voorbereid om te voorkomen dat fabrikanten met het idee aan de haal gaan. De kosten van de octrooiaanvraag worden betaald door de Stichting De Jonge Onderzoekers.
Zo’n octrooi of patent (‘octrooi’ is Frans, ‘patent’ Latijn) kan alleen worden aangevraagd wanneer een product nog nooit openbaar is gemaakt. Dat betekent dat het ook niet aan een jury kan worden getoond. Vandaar dat de verslagen die de scholieren hebben gemaakt van tevoren zijn beoordeeld door iemand van het Nederlands Bureau voor Industriële Eigendommen (BEI).
Jaarlijks worden een paar duizend van zulke aanvragen ingediend. De lijst wordt aangevoerd door grote bedrijven zoals DSM, KPN en Stork. Particulieren die op een zondagmiddag iets briljants hebben bedacht zijn samen goed voor enige honderden aanvragen. Het aantal ‘levende octrooien’ bedraagt een kleine 12.7000.
Publieksvoorlichter dhr. Cunes van het BEI: ,,Een aanvraag moet aan drie inhoudelijke eisen voldoen. Ten eerste mag het productieproces of de technische vernieuwing nog nergens op de wereld openbaar zijn gemaakt. Verder moet de toepassing aantoonbaar functioneren en tenslotte moet hij inventief van karakter zijn, dus niet al te voorde hand liggend.”
Voldoet een idee aan die eisen, dan kan in octrooiliteratuur worden opgezocht of niet opnieuw het wiel is uitgevonden, waarna een octrooiaanvraag kan worden gedaan. ,,Zelf een aanvraag indienen kan, maar de ingewikkeldheid daarvan wordt onderschat”, waarschuwt Cunes. ,,Beter is het de aanvraag te laten doen door een octrooigemachtigde. Zo iemand rekent echter wel tarieven vergelijkbaar met die van advocaten en accountants, dus dan praat je al gauw over twee- à drieduizend euro voor een zesjarig octrooi en het dubbele voor een twintigjarig octrooi.”
Middelbare scholieren presenteerden afgelopen zondag in Techniek Museum Delft hun inzendingen voor een productideeënprijsvraag. Eén idee bleek zo briljant dat de presentatiekraam in allerijl werd afgebroken, medewerkers een geheimhoudingsverklaring moesten ondertekenen en inmiddels een octrooiaanvraag wordt voorbereid.
Een potloodhouder zodat je ook het laatste stompje potlood kunt gebruiken, een spijkerhouder zodat je niet op je duim slaat, een stofzuigergeluiddemper zodat je tenminste ongestoord televisie kunt kijken als je moeder de woonkamer schoonmaakt… In het Techniek Museum Delft presenteerden zevenendertig groepjes middelbare scholieren afgelopen zondag hun inzendingen voor een productideeënprijsvraag, georganiseerd door de Stichting De Jonge Onderzoekers (DJO).
In een grote zaal temidden van stoommachines met opzichtig gegraveerde patentnummers staat de nieuwste lichting uitvinders. Tussen de presentatie van de ‘Niet warm wordende pannenlappen’ en de ‘Drie-in-één-tandenborstel’ (poetsen, flossen en stoken) staat een kraampje met het opschrift ‘Asdw’. De afkorting staat voor ‘Automatische serredak wasser’; een idee van Rasjelle van Ballegooij (13), Stephanie Hersbach (14) en Linda Nelissen (14). ,,Een serredak schoonmaken is niet gemakkelijk”, licht van Ballegooij toe. ,,Het is gevaarlijk om op het glas te staan, een ladder tegen de serre te zetten of uit het raam te hangen.”
Het serredak wassen blijkt niet het enige probleem waar de drie vriendinnen uit Oss en Heesch op stuitten. Hoe meer problemen, hoe meer er valt uit te vinden. ,,Eerst hebben we vijf problemen bedacht”, vertelt Stephanie. ,,We dachten bijvoorbeeld aan een harennatmaker voor tijdens het kammen – maar dat kun je ook gewoon meteen na het douchen doen – en aan een schilderijrechthanger.” Er bleek echter al een product op de markt, met de naam waterpas.
Dus werd de uitvinding gezocht in de hoek van keerzijden van de hedendaagse consumptiemaatschappij. ,,Iets waarmee kleine mensen bij de bovenste schappen in de supermarkt kunnen, maar dat kun je natuurlijk ook aan iemand vragen. En… o ja, een verstevigingsstuk zodat hengsels van plastic boodschappentassen niet in je vingers snijden, maar dat bestaat al.”
De problematiek van het serredakwassen bleek de vruchtbaarste voedingsbodem voor een uitvinding. ,,Bij een bouwbedrijf hebben we telefoonnummers verzameld van mensen met een serredak”, aldus Hersenbach terwijl ze een draagbare computer aanzet. Op het scherm verschijnt een gelikte Powerpointsheet met vrolijk Comic Sans-lettertype. Presenteren in Powerpoint hebben de Brabantse vriendinnen geleerd op school.
,,Uit onze telefonische enquête bleek dat vijfenzestig procent van de mensen het wassen van het serredak een probleem vindt.” Een staafdiagram flitst in beeld. ,,Daarna hebben we mensen gevraagd of ze behoefte hebben aan een product dat dit probleem kan oplossen.” Flits! Een staafdiagram met honderd procent ‘ja’. Dat schreeuwt om een uitvinding.
Resultaat is een soort kraanbaan van technisch lego die over het kozijnhout rijdt en een grote spons over het glas trekt. Water wordt via een slangetje verbonden met een shampoofles op het glas gebracht. ,,Iedereen kan het doen”, denkt Hersenbach. ,,Het is veilig en je hoeft alleen maar op een knopje te drukken. Nadeel is dat er een ladder nodig is om het ding op het serredak te zetten.” Of ze ook ontwerper willen worden? Stephanie schudt resoluut het hoofd. ,,Ik vond het best leuk, maar ik wil meer met tekenen doen.”
Jurylid prof.dr.ir. Piet Kruit buigt zich over de Asdw. ,,Kijk eens aan; het technisch lego hebben jullie vastgelijmd. Dat zit lekker stevig. Maar een glazenwasser heeft behalve een spons nog iets”, hint hij. De vriendinnen kijken elkaar vragend aan. ,,Een trekker.” Ook over de kortsluitinggevoeligheid heeft Kruit twijfels. ,,Eigenlijk wilden we onderdelen van op afstand bestuurbare autootjes gebruiken”, vertelt Nelissen. ,,Maar die konden we niet vinden.”
Veiligheid
Tijd voor jurylid Roos Franse om de meisjes het vuur aan de schenen te leggen. Ze vindt dat de spons wel erg lief en voorzichtig over de glasplaat aait. ,,Er liggen vaak takken en bladeren op zo’n dak. Blijft de spons dan niet steken?” Ondanks de gebreken ziet jury wel brood in het apparaat. De Asdw wordt genomineerd voor de finale.
De finale is in april in het Nemo in Amsterdam. Bovenbouwscholieren maken met hun ‘Project’ kans op diversegeldprijzen, deelname aan een space camp op de Noorse Andøya Rocket Range en als ultieme prijs de vertegenwoordiging van Nederland tijdens de European Union contest for young scientists in Hongarije. Scholieren uit de onderbouw maken met hun ‘Idee’ kans op computers, geldprijzen en tijdschriftabonnementen. Thema van de ideeënwedstrijd is ‘Veiligheid’. Wie iets slims doet met veiligheid maakt kans op duizend bonuseuro’s.
Naast de ‘Verlichte wandelstok’ en de ‘Veilig vuurwerkaansteker’ loopt een continue Powerpointpresentatie van een ‘Dynamoaanzetter’. Een poppetje stapt in de schemering op de fiets en vindt het niet nodig zijn lamp aan te doen. Tijdens het fietsen wordt het donker en wil hij zijn dynamo aanzetten. Vingers komen gevaarlijk dicht bij de spaken, bijna slaat het noodlot toe. Had hij maar… een dynamoaanzetter: een stokje met een haakje aan het eind.
Marijke Scheeres, studente biomedische wetenschappen in Utrecht, is een van de begeleiders van de scholieren. ,,Ze krijgen een theatervoorstelling te zien om de tijd te vullen die de jury nodig heeft voor het beraad. En eerder hebben ze allerlei workshops gehad waarin ze wiskundige puzzels oplossen, een demonstratie krijgen van het gedrag van moleculen onder extreme omstandigheden met een tennisbal in vloeibare stikstof en verder pannenkoeken bakken van roze gekleurd beslag.”
Scheeres werkt al een poosje voor De Jonge Onderzoekers en constateert verschillen tussen de uitvindingen van jongens en die van meisjes. ,,Jongens willen het liefst iets heel ingewikkelds knutselen”, denkt Scheeres. ,,Meisjes verzinnen vaak iets voor een heel praktisch probleem of doen een uitvinding met iets van maatschappelijk betrokkenheid.”
Een voorbeeld van het laatste is de ‘Reumakit’ van Geula Geurts (14) uit Utrecht en Ariane Driehuis (13) uit Maarssen. Met het apparaatje kunnen mensen met weinig kracht in de handen toch de deksels van potjes draaien. Goed bedoeld, maar opa’s en oma’s weten dat je appelmoespotjes ook onder de warme kraan kunt houden zodat het metaal uitzet en het deksel minder klemt. De ‘Brailleklok’ voor blinden wordt waarschijnlijk evenmin wereldnieuws.
Shakira
Geertje Laurensen (14) uit Nistelrode houdt de wacht bij ‘The music box’, een prullenbak die schuilgaat onder afbeeldingen van Britney Spears, Christina Aguilera en Shakira. Het apparaat blijkt het nieuwste van het nieuwste in de strijd tegen verloren normen en waarden. ,,Mensen die een propje op de vloer zien liggen lopen meestal gewoon door”, briest Laurensen. ,,Als ze deze mooie prullenbak zien krijgen ze zo veel zin om het propje erin te gooien, dat ze vanzelf bukken”, verwacht ze. ,,Dan hoef ik dus minder vaak te corveeën.”
Maar de prullenbak is niet alleen een lust voor het oog. De scholiere haalt het deksel van de prullenbak en wijst op een bewegingssensor, een discman en een kluwen kabels: wie de moeite neemt zijn troep in The music box te mikken wordt getrakteerd op popmuziek.
De meest nutteloze maar veruit grappigste inzending is de ‘Wiebel Wabbel’ van Marieke van den Akker (14), Mandy van Vuuren (13) en Heley Popal (14) uit Oss en Schaijk. Zij bedachten een felgele skippybal voorzien van een oranje kinderfietsvlaggetje en een getekend gezichtje. Wat het ding doet? ,,De Wiebel Wabbel zet je voor de garagedeur”, vertelt Van Vuuren. ,,Als mijn vader thuiskomt met de auto, botst hij tegen de Wiebel Wabbel zodat mijn fiets die ik per ongeluk voor de garagedeur heb laten staan niet beschadigt.” Binnenkort verkrijgbaar bij Tel Sell.
Octrooiaanvraag
Eén groepje scholieren heeft zo’n briljant idee, dat een octrooiaanvraag wordt voorbereid om te voorkomen dat fabrikanten met het idee aan de haal gaan. De kosten van de octrooiaanvraag worden betaald door de Stichting De Jonge Onderzoekers.
Zo’n octrooi of patent (‘octrooi’ is Frans, ‘patent’ Latijn) kan alleen worden aangevraagd wanneer een product nog nooit openbaar is gemaakt. Dat betekent dat het ook niet aan een jury kan worden getoond. Vandaar dat de verslagen die de scholieren hebben gemaakt van tevoren zijn beoordeeld door iemand van het Nederlands Bureau voor Industriële Eigendommen (BEI).
Jaarlijks worden een paar duizend van zulke aanvragen ingediend. De lijst wordt aangevoerd door grote bedrijven zoals DSM, KPN en Stork. Particulieren die op een zondagmiddag iets briljants hebben bedacht zijn samen goed voor enige honderden aanvragen. Het aantal ‘levende octrooien’ bedraagt een kleine 12.7000.
Publieksvoorlichter dhr. Cunes van het BEI: ,,Een aanvraag moet aan drie inhoudelijke eisen voldoen. Ten eerste mag het productieproces of de technische vernieuwing nog nergens op de wereld openbaar zijn gemaakt. Verder moet de toepassing aantoonbaar functioneren en tenslotte moet hij inventief van karakter zijn, dus niet al te voorde hand liggend.”
Voldoet een idee aan die eisen, dan kan in octrooiliteratuur worden opgezocht of niet opnieuw het wiel is uitgevonden, waarna een octrooiaanvraag kan worden gedaan. ,,Zelf een aanvraag indienen kan, maar de ingewikkeldheid daarvan wordt onderschat”, waarschuwt Cunes. ,,Beter is het de aanvraag te laten doen door een octrooigemachtigde. Zo iemand rekent echter wel tarieven vergelijkbaar met die van advocaten en accountants, dus dan praat je al gauw over twee- à drieduizend euro voor een zesjarig octrooi en het dubbele voor een twintigjarig octrooi.”
Comments are closed.