Kabinetsbeleid heeft ‘perverse effecten’

Dat schrijven de drie technische universiteiten (3TU) in een protest- en hulpbrief aan staatssecretaris Halbe Zijlstra van hoger onderwijs. Ze willen hulp, onder meer door uitstel van de aanpak van langstuderen of ruimere grenzen en een speciaal beleid voor technische studies.

Funest
3TU ageert met de brief tegen maatregelen van het kabinet zoals het beboeten van universiteiten als studenten langer dan een jaar vertraging oplopen en het verhogen van het collegegeld voor deze ‘langstudeerders’. Volgens 3TU zijn die maatregelen funest omdat ze komen bovenop al ingezet beleid om studenten sneller te laten studeren, zoals bindend studieadvies en harde knip. Ook stellen ze dat de maatregelen voor de drie TU’s ‘een directe bezuiniging van tenminste 20 miljoen euro per jaar betekenen’.

Volgens 3TU pakken de maatregelen extra slecht uit voor de technische universiteiten, terwijl de maatschappij het in de komende decennia juist van die sector moet hebben. Gewezen wordt op het wereldwijde structurele tekort aan technisch personeel.

Zware studies
“Technische studies zijn zwaar: ze zijn moeilijk en kennen een hoge studielast”, voert 3TU aan. Zowel de driejarige bachelor als de tweejarige master zitten ‘vol met techniekonderwijs’. Maar daarnaast, stellen de technische universiteiten, heeft een afgestudeerde vaardigheden nodig waarop het bedrijfsleven rekent. Het gaat dan om managements- en bestuurlijke vaardigheden, ervaring met projecten en (duurzaam) ondernemerschap. Die doen ze buiten de studie om op of via excellentieprogramma’s. Door het volle programma én de eisen van bedrijven pakt het snel invoeren van de maatregelen tegen langstuderen slecht uit voor studenten, universiteit en bedrijfsleven, meent 3TU.

De universiteiten steken de hand in eigen boezem: “Ook wij vinden de gemiddelde studieduur … te lang”. Maar, stellen ze, daar werken ze al aan en ook zij hebben de aanbevelingen in het rapport Veerman omarmd. Het studiesucces moet omhoog en er wordt gewerkt aan het snel op de juiste plek krijgen van de student.

Stagnatie
De maatregelen die nu dreigen – het korten van langstudeerders en universiteiten – zijn echter te veel van het goede, menen ze, juist voor de technische studies. De in- en uitstroom zal stagneren om technische studies relatief zwaar zijn en de kans op een boete dus groter is. Studenten zullen uitwijken naar studies ‘die gemakkelijker te boek’ staan. Het sociaal leenstelsel voor de masterfase zal dat versterken, omdat technische studies een tweejarige master kennen en andere studies een eenjarige. “Een twee maal zo hoge studieschuld”, concludeert 3TU. Ook zal ‘te grote druk op de studieduur’ leiden tot ‘een lagere kwaliteit van zowel opleiding als afgestudeerde’.
3TU meent dat de maatregelen voor langstudeerders ‘een goede inbedding’ vereisen en dat invoering niet vooruit moet lopen op het werk dat voortvloeit uit het rapport van Veerman.

Hulp
De technische universiteiten vragen Zijlstra daarom om ‘hulp in plaats van straf’. Allereerst willen ze uitstel van de maatregel tegen langstudeerders en anders ruimere grenzen. Ook willen ze hulp om de ‘langstudeergrens voor technische studies te verhogen’ vanwege de langere basisduur en het belang van ingenieurs voor de arbeidsmarkt. Tot slot willen ze hulp bij het ontwikkelen van instrumenten ‘om studenten die niet op de juiste plek zitten ook daadwerkelijk te kunnen laten bewegen’.

De miljoenen voor de KIC’s komen van het Europese Instituut voor Technologie (EIT). Het EIT moet er voor zorgen dat het onderzoek en de innovatiekracht in Europa leidend worden in de wereld. Dat gebeurt via KIC’s: pan-Europese consortia van universiteiten, kennisinstellingen, overheden en bedrijven. Begonnen wordt met KIC’s voor klimaatverandering, ict en duurzame energie.
“Het is voor de TU Delft van groot strategisch belang dat we deelnemen aan de KIC’s. In Europa zitten nu veel universiteiten kwalitatief dicht bij elkaar. Ik verwacht de komende jaren meer reliëf in dat landschap, vergelijkbaar met de Verenigde Staten waar je een paar topuniversiteiten hebt”, stelt 3mE-decaan Marco Waas, die namens de TU betrokken is bij de KIC voor klimaatverandering. “De KIC’s moeten virtuele universiteiten worden die op deze thema’s de top in Europa vormen.” Door deelname daaraan profileert de TU zich als topinstituut, meent hij, zeker omdat Nederland de opzet voor de Klimaat KIC leidt.

Prof.dr.ir. Erik Jansen (EWI), die betrokken is bij de KIC voor ict, stelt dat deelname aan de KIC’s ook goed is voor het huidige onderzoek. “Europa vindt dat er te veel onderzoek op de plank blijft liggen en het ontstaan van spin-offbedrijven te afhankelijk is van toevallige initiatieven. Via de KIC’s worden onderzoekers en bedrijven samengebracht om te zorgen voor kennistransfer en start-ups.” Dat leidt volgens hem aan de TU ‘tot meer follow-ups van promotieonderzoek, dus meer continuïteit’.
Zowel Waas als Jansen denkt dat de TU op termijn ook baat heeft bij de KIC’s. “Door onze positie in het topcluster kunnen we meer geld gaan aantrekken”, stelt Waas. Jansen: “Ik verwacht dat de contacten van onderzoeksinstellingen en bedrijven binnen de KIC’s leiden tot meer investeringen van bedrijven in onderzoek aan universiteiten.”

Het consortium voor ict krijgt via het EIT zeker zeven jaar maximaal 22 miljoen euro per jaar en moet er zelf een veelvoud van bijeenbrengen. De TU Delft is bij deze KIC betrokken via de 3TU-samenwerking. Volgens Jansen komt voor de Nederlandse partners jaarlijks 3 à 4 miljoen euro beschikbaar voor onderwijs, onderzoek, ontwikkeling en het naar de markt brengen van ict-producten en -diensten. Als voorbeeld noemt hij sensortechnologie om op afstand iemands gezondheid te kunnen monitoren. Bij deze KIC kunnen volgens Jansen naast EWI werktuigbouw en natuurkunde betrokken worden.
De KIC voor klimaatverandering krijgt 120 miljoen euro in vier jaar. “Dat willen we vervijfvoudigen via bedrijven, onderzoeksinstellingen, overheden en universiteiten”, aldus Waas. Deze KIC richt zich vooral op hoe klimaatverandering bestreden en vermeden kan worden. Het onderzoek in Delft zal zich richten op ‘onder meer aanpassing van de stedelijke omgeving aan klimaatverandering, elektrische mobiliteit, waterveiligheid, CO2-opslag en bio-energie’. “Daarbij sluiten de DRI’s infrastructure, environment en energy mooi aan.” Dat leidt volgens Waas tot mogelijke betrokkenheid van alle faculteiten.

Dat schrijven de drie technische universiteiten (3TU) in een protest- en hulpbrief aan staatssecretaris Halbe Zijlstra van hoger onderwijs. Ze willen hulp, onder meer door uitstel van de aanpak van langstuderen of ruimere grenzen en een speciaal beleid voor technische studies.

Funest
3TU ageert met de brief tegen maatregelen van het kabinet zoals het beboeten van universiteiten als studenten langer dan een jaar vertraging oplopen en het verhogen van het collegegeld voor deze ‘langstudeerders’. Volgens 3TU zijn die maatregelen funest omdat ze komen bovenop al ingezet beleid om studenten sneller te laten studeren, zoals bindend studieadvies en harde knip. Ook stellen ze dat de maatregelen voor de drie TU’s ‘een directe bezuiniging van tenminste 20 miljoen euro per jaar betekenen’.

Volgens 3TU pakken de maatregelen extra slecht uit voor de technische universiteiten, terwijl de maatschappij het in de komende decennia juist van die sector moet hebben. Gewezen wordt op het wereldwijde structurele tekort aan technisch personeel.

Zware studies
“Technische studies zijn zwaar: ze zijn moeilijk en kennen een hoge studielast”, voert 3TU aan. Zowel de driejarige bachelor als de tweejarige master zitten ‘vol met techniekonderwijs’. Maar daarnaast, stellen de technische universiteiten, heeft een afgestudeerde vaardigheden nodig waarop het bedrijfsleven rekent. Het gaat dan om managements- en bestuurlijke vaardigheden, ervaring met projecten en (duurzaam) ondernemerschap. Die doen ze buiten de studie om op of via excellentieprogramma’s. Door het volle programma én de eisen van bedrijven pakt het snel invoeren van de maatregelen tegen langstuderen slecht uit voor studenten, universiteit en bedrijfsleven, meent 3TU.

De universiteiten steken de hand in eigen boezem: “Ook wij vinden de gemiddelde studieduur … te lang”. Maar, stellen ze, daar werken ze al aan en ook zij hebben de aanbevelingen in het rapport Veerman omarmd. Het studiesucces moet omhoog en er wordt gewerkt aan het snel op de juiste plek krijgen van de student.

Stagnatie
De maatregelen die nu dreigen – het korten van langstudeerders en universiteiten – zijn echter te veel van het goede, menen ze, juist voor de technische studies. De in- en uitstroom zal stagneren om technische studies relatief zwaar zijn en de kans op een boete dus groter is. Studenten zullen uitwijken naar studies ‘die gemakkelijker te boek’ staan. Het sociaal leenstelsel voor de masterfase zal dat versterken, omdat technische studies een tweejarige master kennen en andere studies een eenjarige.

“Een twee maal zo hoge studieschuld”, concludeert 3TU. Ook zal ‘te grote druk op de studieduur’ leiden tot ‘een lagere kwaliteit van zowel opleiding als afgestudeerde’. 3TU meent dat de maatregelen voor langstudeerders ‘een goede inbedding’ vereisen en dat invoering niet vooruit moet lopen op het werk dat voortvloeit uit het rapport van Veerman.

Hulp
De technische universiteiten vragen Zijlstra daarom om ‘hulp in plaats van straf’. Allereerst willen ze uitstel van de maatregel tegen langstudeerders en anders ruimere grenzen. Ook willen ze hulp om de ‘langstudeergrens voor technische studies te verhogen’ vanwege de langere basisduur en het belang van ingenieurs voor de arbeidsmarkt. Tot slot willen ze hulp bij het ontwikkelen van instrumenten ‘om studenten die niet op de juiste plek zitten ook daadwerkelijk te kunnen laten bewegen’.