Inspectie berispt college TU

De inspectie heeft het college van bestuur (cvb) op de vingers getikt over zijn declaratiegedrag en er op gewezen dat het beheer van onkostenvergoedingen beter moet. Ook heeft zij de TU gemaand het inkoopbeleid en inkoopprocedures te verbeteren, net als het beheer van het vastgoed en het beleid en toezicht rond nevenwerkzaamheden. De universiteit moet hierover in het najaar of bij het jaarverslag 2011 rapporteren.

Aanleiding zijn publicaties in NRC Handelsblad over ruime reis- en onkostenvergoedingen van het cvb (die in de periode 2008-2011 meer dan 900 duizend euro bedroegen) en over decaan Marco Waas wiens vrouw opdrachten kreeg van de universiteit. De krant schreef verder onder meer dat de TU miljoenen verloor met vastgoed, rijksgeld niet rechtmatig uitgaf en integriteit niet de hoogste aandacht gaf.

Wat volgde waren 21 schriftelijke Kamervragen. Onder meer van de PvdA die sprak van ‘ernstige belangenverstrengeling’ van Marco Waas met publieke middelen. Staatssecretaris Zijlstra wijst in zijn antwoorden echter op het onafhankelijke feitenonderzoek dat de TU liet uitvoeren door een accountant. Daarin kwam naar voren ‘dat er weliswaar aanwijzingen waren voor de schijn van belangenverstrengeling, maar dat de decaan veelal niet direct betrokken was bij de verlening van opdrachten’.

Op vragen van de SP antwoordt Zijlstra dat de TU zich in dergelijke gevallen ‘maximaal moet inspannen om belangenverstrengeling te voorkomen en het aanzien van de wetenschap niet te schaden’. Hij vindt het de taak van het universiteitsbestuur om de bestuurlijke en wetenschappelijke integriteit te waarborgen en wijst erop dat de TU de interne gedragsregels nog dit jaar extra onder de aandacht brengt.

NRC schreef in januari dat Waas 27 duizend euro bij de TU Delft declareerde voor een kantoor aan huis. Een deel van die kosten hield verband met ondernemingen van zijn vrouw, die op zijn huisadres zijn gevestigd. Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg vond dat sprake was van een ‘ontoelaatbare verstrengeling bij de manier waarop Waas zijn onkosten declareerde.’

Zijlstra schrijft het ‘afdoende’ te vinden dat Waas na een gesprek met het cvb zijn taken als decaan van 3mE neerlegde. Het college sprak destijds met Waas af dat hij vijftienduizend euro terugbetaalt aan de TU. Een woordvoerster van de TU laat weten dat dit geld nog niet is overgemaakt. “Wel op korte termijn. De betalingsregeling is in behandeling.” De inspectie heeft de TU gemaand de accountant deze acties te laten bijhouden.

De raad van toezicht heeft Zijlstra toegezegd ‘de komende tijd extra aandacht te besteden aan het op- en bijstellen, naleven en handhaven van de interne regelgeving’ en Zijlstra ‘waar relevant op de hoogte te houden’.

Wat betreft de hoge vergoedingen (Waas declareerde bijvoorbeeld bijna 23 duizend euro voor een sabbatical in de Verenigde Staten, red.) wijst Zijlstra erop dat Waas verdiensten had op het gebied van valorisatieprojecten, ook vanuit het Innovatieplatform. ‘De rol van de decaan zelf is in deze zaak te betreuren, maar ook het bestuur van de TU Delft moet worden aangesproken.’

De TU heeft inmiddels een overzicht verstrekt van nevenfuncties van alle Delftse hoogleraren en bestuurders. Het college scherpt de procedures op dit moment aan zodat de regeling volgens Zijlstra nog beter wordt nageleefd. Hij ziet dan ook geen aanleiding voor een centraal totaaloverzicht van nevenfuncties van alle hoogleraren, waar de SP om vroeg.

Wat betreft het artikel waarin NRC schrijft over onrechtmatig uitgeven van rijksmiddelen, verliezen op vastgoed en gebrek aan aandacht voor integriteit, schrijft Zijlstra dat de TU voornemens is alle door de inspectie gevraagde verbeteringen uit te voeren. Dat is voor hem afdoende, schrijft hij op vragen van VVD, PvdA en SP.

‘Hoogste tijd voor verbetering’

De bestuurders van de TU Delft moeten de strenge woorden van de staatssecretaris ter harte nemen, vindt de ondernemingsraad. Er is een grotere rol toebedeeld aan de raad van toezicht.

Duidelijk is dat er niet altijd goed toezicht is gehouden op de universiteit, zo concludeert de ondernemingsraad (or) na het oordeel van staatssecretaris Zijlstra. “Hoogste tijd voor verbetering”, zegt voorzitter Dineke Heersma. “Die verbetering is onlangs ingezet door het college van bestuur.”

Uit het rapport van de Inspectie van het Onderwijs en de antwoorden van staatssecretaris Zijlstra op Kamervragen maakt de or op dat NRC Handelsblad de werkelijke feiten heeft gepubliceerd over de TU. “In NRC werd vorige week slechts één rectificatie vermeld: de betrokken decaan van 3mE zou geen privé-inkomsten hebben verkregen uit projecten binnen valorisatie.”

De or heeft inmiddels een werkgroep integriteit ingesteld. Die krijgt donderdag 19 maart een training van de stichting Veiligheid en Integriteit. “Mogelijk vloeien er adviezen uit voort aan het cvb. Het gaat niet alleen om wetenschappelijk integriteit, maar ook om gedrag van het voltallige personeel.”

‘De regels worden duidelijker’

Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg reageert schriftelijk op het oordeel van de Inspectie van het Onderwijs.



Bent u het ermee eens dat het cvb ‘geen gepaste soberheid’ heeft betracht?

“De inspectie en de staatssecretaris stemmen in met de door het cvb genomen dan wel voorgenomen maatregelen. Collegeleden maken afspraken over hun taken en werkzaamheden met de raad van toezicht. Dat geldt dus ook voor de daarmee samenhangende kosten. Dat zal ook in de toekomst zo zijn.”



Hoe gaat de TU de door de inspectie gewenste verbeteringen aanpakken?

“Er wordt doorgaand gewerkt aan verbetering van het beheer van onkostenvergoedingen, het inkoopbeleid, inkoopprocedures en het beheer van het vastgoed.”



U scherpt de procedures voor nevenfuncties aan. Is er straks minder toegestaan?

“De regeling nevenfuncties wordt onder de loep genomen en aangepast. Dit hoeft niet te betekenen dat er minder mag. Wel worden de regels duidelijker. Veel van deze projecten liepen al voor de bewuste publicaties verschenen.”

Van den Berg gaat niet in op een uitspraak van staatssecretaris Zijlstra over de hoge onkostenvergoedingen van decaan Marco Waas. Zijlstra zei daarover: “De rol van de decaan zelf is in deze zaak te betreuren, maar ook het bestuur van de TU Delft moet worden aangesproken.”



De declaraties van Waas waren volgens de afspraken, aldus het college van bestuur vorig jaar. In januari vroeg de ondernemingsraad (or) om een overzicht van alle afwijkende afspraken voor onkostenvergoedingen.



Zijn er medewerkers met afwijkende afspraken? Zo ja: hoeveel en wat gaat u daar aan doen? Betreft het ook decanen?

“Het beloningsbeleid voor decanen en directeuren is met de or besproken.”

(Desgevraagd laat de or weten dat die informatie vertrouwelijk is en nog wordt besproken, red.)



Vorig jaar overwoog de TU naar de Raad voor de Journalistiek te stappen. Gaat u dat nog doen?

“Inmiddels hebben vele actoren in de universiteit, het ministerie en de politiek zich in detail gebogen over onderwerpen die in het artikel ter sprake kwamen en zijn diverse vervolgartikelen geplaatst waarop de TU Delft heeft kunnen reageren. Daar voegt een gang naar de Raad voor de Journalistiek niets meer aan toe.”

Hoeveel Chinees kun je leren in twee uur tijd? De titel van de workshop ‘Chinese in two hours’ deed me heel even blij vermoeden dat ik de taal (Mandarijn welteverstaan) in een mum van tijd onder de knie zou kunnen krijgen. Naïef natuurlijk. Meer dan tachtigduizend karakters en vier amper van elkaar te onderscheiden manieren van uitspreken (tonen) maken van de taal een vrijwel ondoordringbaar oerwoud. Dat heb ik dan toch maar mooi geleerd.

De workshop was onderdeel van het lustrumprogramma van Studium Generale, dat 65 jaar bestaat. Lerares was Yanmin Tao, die er vanaf de eerste minuut aardig de vaart in had. Gespitste oren waren nodig, want haar Engels was af en toe nauwelijks van haar Chinees te onderscheiden. Toch deed het mondjesmaat toegestroomde publiek zijn best om Tao bij te houden. En ze had goed nieuws, want wie een Chinese krant wil lezen, hoeft daar volgens haar maar 2500 karakters voor te kennen. “Is dat te veel?”, grapte ze. En dan zijn de karakters ook nog eens vereenvoudigd aan het eind van de jaren vijftig van de vorige eeuw en is de grammatica ‘heel gemakkelijk’. 

Maar wat de taal volgens Tao toch vooral zo moeilijk maakt, is de uitspraak. Het Mandarijn is net als alle andere Chinese talen tonaal. Een iets andere uitspraak van een woord verandert de betekenis van dat woord radicaal. En dan noem je je moeder opeens een paard. Of zeg je ‘slaan’ in plaats van ‘antwoorden’.

De uitspraak luistert dus heel nauw. Dat blijkt ook als we gaan tellen. Steeds sneller moeten we dat doen, eerst van nul tot tien. Gelukkig heeft de lerares de karakters voor ons vertaald in Pinyin, een systeem dat in de jaren vijftig is bedacht om Chinese karakters om te zetten in Latijnse letters. Maar tongbrekend blijft het, want de leestekens die de tonen moeten uitbeelden zetten een westerling op het verkeerde been. Toch klinkt het eerst zachtjes en dan wat harder en lacherig best Chinees: ling, yi, er, san, si, wu, liu, qi, ba, jiu, shi.

Een jongen uit de zaal durft het zelfs aan zijn telefoonnummer te zeggen in het Chinees. De rest moet in cijfers opschrijven wat hij bedoelt en dat valt met een beetje hulp best mee. “Ik heb maar twee fouten”, lacht een andere student.

Datzelfde geldt voor mij, maar ik heb vooral het gevoel dat ik waarschijnlijk nooit veel meer zal leren van deze taal. Al lijkt die soms, heel even maar, toch zo eenvoudig. Tao vertelt dat veel karakters letterlijk iets uitbeelden. Dat wordt duidelijk bij het zinnetje ‘please sit down’ofwel ‘qing zuo’. En als je goed kijkt, zie je in het karakter dat ‘op de grond zitten’ betekent inderdaad twee mannetjes op een soort bankje zitten. Nog 2499 karakters te gaan.