Inhaalverbod?

Wondermiddel of verkeerskunde van de koude grond?

Dat laatste, vindt iedereen die je er bij de sectie Verkeerskunde van Civiele Techniek en Geowetenschappen naar vraagt. ,,Als je kijkt naar de praktijk, dan zijn de effecten van een inhaalverbod op verkeerscongestie niet groot of niet aanwezig”, zegt onderzoeker Serge Hoogendoorn. Zijn collega Thomas Dijker: ,,Veel mensen denken dat files ontstaan door elkaar inhalende vrachtwagens. Maar daarvoor bestaan geen echte aanwijzingen. Steile hellingen, waar vrachtwagens sterk afremmen, overigens uitgezonderd.”

Files hangen samen met de capaciteit van een snelweg: het aantal auto’s dat op de weg past. Daarbij is de tussenruimte tussen de auto’s, en dus de rijsnelheid, van belang. Trucks hebben op die zaken nauwelijks invloed, weten de onderzoekers. Een vrachtwagen rijdt toch wel tachtig á negentig kilometer per uur, ongeacht op welke rijstrook hij rijdt. ,,Mijn verkeerssimulaties laten zien dat een inhaalverbod wel iets uithaalt als er eenmaal een file is”, zegt Dijker. ,,In files kunnen er vóór vrachtwagens flinke gaten ontstaan. En daardoor kan er minder verkeer worden verwerkt.”

De modelstudies van Hoogendoorn laten iets anders opvallends zien. Inhalende vrachtwagens kunnen congestie misschien zelfs voorkómen, grof gezegd omdat ze de snelheid van het andere wegverkeer homogener maken. Omgekeerd kan een inhaalverbod voor vrachtwagens files misschien juist opwekken. Het verbod zorgt al snel voor een rechterrijstrook die wordt geblokkeerd door een langzaam voorbijschuivende muur van vrachtwagens. En daardoor kunnen er bij de op- en afritten problemen ontstaan. ,,Om die reden is het inhaalverbod voor vrachtwagens bij Eindhoven weer opgeheven”, vertelt Dijker. Het belang van het inhaalverbod ligt op het psychologische vlak, vinden de TU’ers. ,,Het kabinet zal de irritatie van de automobilist die achter zo’n vrachtwagen zit zeker laten meewegen”, zegt prof.dr.ir. Piet Bovy.

Kritiek heeft Bovy eerder op iets anders. Natuurlijk, er zijn een paar knelpunten die moeten worden opgelost % zoals de tjokvolle A13 bij Rotterdam. Maar voor het overige zit het ‘fileprobleem’ vooral tussen de oren, vindt Bovy. ,,Globaal nemen de reistijden tussen de steden nog altijd af, door allerlei kleine verbeteringen. Het gaat steeds beter met de verkeersafwikkeling.” Files zijn nooit helemaal te vermijden, stelt Bovy. Een wegontwerp is namelijk een middenweg tussen kosten en verkeersdoorstroming. Net zoals de supermarkt niet zoveel kassa’s openstelt dat er nooit meer een rij staat, zoals Bovy soms vergelijkt. ,,Enige congestie is een goed teken. Het laat zien dat de ontwerper zijn werk goed heeft gedaan.”

En daar tetterde het kabinet het opeens weer van de daken. Een uitbreiding van het inhaalverbod voor vrachtwagens moet helpen de files te verminderen. Wondermiddel of verkeerskunde van de koude grond?

Dat laatste, vindt iedereen die je er bij de sectie Verkeerskunde van Civiele Techniek en Geowetenschappen naar vraagt. ,,Als je kijkt naar de praktijk, dan zijn de effecten van een inhaalverbod op verkeerscongestie niet groot of niet aanwezig”, zegt onderzoeker Serge Hoogendoorn. Zijn collega Thomas Dijker: ,,Veel mensen denken dat files ontstaan door elkaar inhalende vrachtwagens. Maar daarvoor bestaan geen echte aanwijzingen. Steile hellingen, waar vrachtwagens sterk afremmen, overigens uitgezonderd.”

Files hangen samen met de capaciteit van een snelweg: het aantal auto’s dat op de weg past. Daarbij is de tussenruimte tussen de auto’s, en dus de rijsnelheid, van belang. Trucks hebben op die zaken nauwelijks invloed, weten de onderzoekers. Een vrachtwagen rijdt toch wel tachtig á negentig kilometer per uur, ongeacht op welke rijstrook hij rijdt. ,,Mijn verkeerssimulaties laten zien dat een inhaalverbod wel iets uithaalt als er eenmaal een file is”, zegt Dijker. ,,In files kunnen er vóór vrachtwagens flinke gaten ontstaan. En daardoor kan er minder verkeer worden verwerkt.”

De modelstudies van Hoogendoorn laten iets anders opvallends zien. Inhalende vrachtwagens kunnen congestie misschien zelfs voorkómen, grof gezegd omdat ze de snelheid van het andere wegverkeer homogener maken. Omgekeerd kan een inhaalverbod voor vrachtwagens files misschien juist opwekken. Het verbod zorgt al snel voor een rechterrijstrook die wordt geblokkeerd door een langzaam voorbijschuivende muur van vrachtwagens. En daardoor kunnen er bij de op- en afritten problemen ontstaan. ,,Om die reden is het inhaalverbod voor vrachtwagens bij Eindhoven weer opgeheven”, vertelt Dijker. Het belang van het inhaalverbod ligt op het psychologische vlak, vinden de TU’ers. ,,Het kabinet zal de irritatie van de automobilist die achter zo’n vrachtwagen zit zeker laten meewegen”, zegt prof.dr.ir. Piet Bovy.

Kritiek heeft Bovy eerder op iets anders. Natuurlijk, er zijn een paar knelpunten die moeten worden opgelost % zoals de tjokvolle A13 bij Rotterdam. Maar voor het overige zit het ‘fileprobleem’ vooral tussen de oren, vindt Bovy. ,,Globaal nemen de reistijden tussen de steden nog altijd af, door allerlei kleine verbeteringen. Het gaat steeds beter met de verkeersafwikkeling.” Files zijn nooit helemaal te vermijden, stelt Bovy. Een wegontwerp is namelijk een middenweg tussen kosten en verkeersdoorstroming. Net zoals de supermarkt niet zoveel kassa’s openstelt dat er nooit meer een rij staat, zoals Bovy soms vergelijkt. ,,Enige congestie is een goed teken. Het laat zien dat de ontwerper zijn werk goed heeft gedaan.”