Het ministerie van verkeer en waterstaat heeft onwelgevallige onderzoeksresultaten over de gevolgen van de groei van Schiphol herhaaldelijk ‘voorkomen, selectief herschreven of selectief gebruikt’, blijkt uit onderzoek van Menno Huys en Jan Anne Annema.
Vanwaar dit onderzoek naar politieke besluitvorming rondom Schiphol?
Jan Anne Annema: “Het is het promotieonderzoek van Menno Huys naar hoe beleid omgaat met onderzoek. Hij koos Schiphol omdat het een langdurig en controversieel onderwerp is waarbij veel partijen zijn betrokken.”
Wat kwamen jullie zoal tegen?
“Verkeer en Waterstaat gebruikte onderzoek om het hoofddoel – groei van Schiphol – mogelijk te maken. Dat gebeurde met meerdere strategieën: je gebruikt onderzoek selectief, alles wat kritisch is wordt niet doorgegeven aan de Tweede Kamer, je zet onderzoekers onder druk om meetresultaten en titels aan te passen, je stelt bepaalde vragen niet. Groei was primair en geluid secundair.”
Schrok u hiervan?
“Nee, het is heel logisch. Het gebeurt heel veel. Het is een grijs gebied. Onderzoek is vaak niet zeker: er is ruimte in je conclusies en data. Ik heb zelf ook wel eens conclusies aangepast en verwaterd: het is natuurlijk ook zo dat je soms andere conclusies kunt trekken. Wel zagen we bijvoorbeeld: ‘je krijgt geen onderzoeksgeld’ of ‘zeg maar wat ik wil horen, anders heb je een probleem’.”
Deden onderzoekers dat?
“Dat kunnen we niet zien, maar wel het volgende: stel een rapport heeft twee conclusies. De minister zegt dan: ‘laat die tweede maar even zitten en werk die over drie maanden uit’, maar dan is het Kamerdebat al geweest. Men zegt niet: ‘doe maar niet’, maar: ‘doe maar later’. Heel subtiel. Het is een illusie om te denken dat je het beter kunt maken door nog onafhankelijker onderzoek.”
Hoe betrouwbaar is onderzoek nog?
“Ik denk dat er nog steeds heel betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek is. Je hebt weliswaar reviews en dergelijke, maar dit gebeurt. It’s a fact of life.”
Universiteiten zijn steeds afhankelijker van contractonderzoek.
“Je moet een percentage onderzoekers binnen de universiteit hebben die los van welke financier en los van de waan van de dag onderzoek doet. Je moet uitkijken voor de gekte dat alles toepasbaar moet zijn. Dat mag wel, maar dat geldt niet voor al het onderzoek. Een mooie mix lijkt me prima. Misschien bevrucht het elkaar. Ik zie hier aan de TU dat mensen volstrekt onafhankelijk durven analyseren wat ze willen.”
Hoe kunnen onderzoekers zich wapenen?
“Ontzettend eigenwijs zijn. Als je in alle oprechtheid iets hebt geanalyseerd, moet je dat kunnen opschrijven. Of het wordt gebruikt doet er niet toe, als je het maar kunt opschrijven. Als het maar aanwezig is en voor iedereen beschikbaar.”
Wat kan de Tweede Kamer doen?
“Die geluidsnormering is onvoorstelbaar ingewikkeld. Het dossier Schiphol begon met goede bedoelingen, maar is bijna niet meer te volgen. Eigenlijk zou je alles moeten weggooien en opnieuw beginnen. Als je als Nederland een goede luchthaven wilt, moet je wat accepteren en het eerlijk zeggen. Nu krijg je van die etterige onderzoekers van de TU die zeggen dat je de boel manipuleert, dat roep je over jezelf af.”
De wespenverdelgers hebben het deze zomer extra druk gehad, zo meldde de krant-in-komkommertijd. In sommige provincies zijn vijf keer zo veel wespennesten verdelgd als normaal in augustus, een absoluut record. Volgens sommigen zou dat liggen aan het feit dat de winter zo mild geweest is. Ik heb daar trouwens heel andere beelden bij, bij die milde winters, want ik heb nog nooit zo veel truien over elkaar gedragen als in januari van dit jaar, maar wie ben ik.
Overigens kunnen er wat mij betreft niet genoeg wespen worden verdelgd. Ik ben namelijk allergisch voor die beesten. Niet lichamelijk maar psychisch. Wurgslangen, driftige wetenschappers en boze olifanten kijk ik strak in de ogen, maar voor wespen loop ik krijsend weg, wild meppend met een theedoek. En dat terwijl wespen zulke nuttige beesten zijn. Ze vangen vliegen en muggen en voeren die fijngekauwd aan de larven in het nest, allemaal voor het voorbestaan van de kolonie. Op zoek naar deze broodnodige eiwitten willen ze af en toe ook wel een stukje ham van je broodje, maar meestal hebben ze geen tijd om hinderlijk rond te zoemen of te jatten, ze zijn aan het werk.
Je schijnt pas last van wespen te krijgen als ze niet meer hoeven te werken, als de klus klaar is. Ze hebben dan de tijd om zelf lekkere dingen te gaan zoeken. Hartig hoeft dan niet meer, dat was voer voor de larven, maar zoet is wel lekker. Ze worden limonadeholics, en een lekkere slagroompunt of baco gaan ze ook niet uit de weg. Met andere woorden: zolang wespen zich op de salade niçoise storten op jacht naar tonijn, doen ze dat voor het nut van het algemeen en het voortbestaan van het nest. Maar zodra je wespen rugzwemmend in de Fristi aantreft dan heb je te maken met pensionado’s, die alleen nog maar leuke dingen doen, gericht op het eigen gewin en genot.
Hoedt u voor pensionado’s, zei mijn goede collega M. eens, en dat is een waarheid als een koe.
Het kan heel nuttig zijn als iemand kort voor of na het (pre)pensioen nog de tijd krijgt om een project af te maken, of de jongere collega’s te voeden met de opgedane jarenlange ervaring. Maar het gevaar schuilt er in dat zij tot ver na hun houdbaarheidsdatum blijven rondzweven, omdat de bijverdienste te lucratief is, of de stoel achter de geraniums niet lokt. En dan kun je er last van krijgen, gaan ze om je hoofd zoemen, verzieken je pannenkoek met hun vieze pootjes, en als je woedend naar ze mept met een theedoek vliegen ze hard lachend weg, want ze hebben niets meer met je te maken. Ze doen alleen hun klus en ze zijn niet meer in dienst, dus wie maakt ze wat.
En daar helpt geen spuitbus tegen, hè? Meppen ook niet trouwens. Nee, geef me dan toch maar liever een netpython. Of een olifant, die kan in elk geval niet in mijn glas vallen.
Ellen Touw is hoofd van de dienst onderwijs- en studentzaken bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en beleidsadviseur internationalisering.

Comments are closed.