Soms is hij lastig, en dwingt hij zijn studenten tot de bodem te gaan. Zelf vragen leren stellen is het belangrijkste wat je iemand kan bijbrengen, vindt prof.i
Delen
r. O.H. Bosgra van de sectie meet- en regeltechniek bij Werktuigbouw. Afgelopen maandag ontving hij de Leermeesterprijs 1997. ,,Studenten die klakkeloos een dictaat geloven, verdienen strafpunten.”
Eigenlijk is de meet- en regeltechniek niets. Het vakgebied bestaat bij de gratie van toepassingen in de ruimtevaart, energieopwekking of massaproductie. Bij meet- en regeltechniek moet de blik naar buiten worden gericht, naar andere stukken techniek waar processen moeten worden gestuurd. Maar het is een daardoor wel een mooi vakgebied, meent Bosgra.
,,Ik bevind mij in een bevoorrechte positie. Wie houdt zich nog meer bezig met windturbines, de procesindustrie, en productierobots?”, vraagt hij zich hardop af. ,,Met meet- en regeltechniek kun je niet op je eigen wereld gericht zijn, je hebt altijd toepassingsgebieden nodig.”
Bosgra pakt er een onderdeel van een cd-speler bij en begint te doceren. ,,De laser in een cd-speler volgt een spoor, maar een cd heeft ongeveer duizend sporen per millimeter. Wijk je ééntiende van een duizendste millimeter naar links of rechts uit, dan hang je al in de vangrail. Dat moet je zien te regelen, en wel voor minder dan twintig gulden.”
,,Die combinatie van massaproduct en high tech, dat zijn leuke dingen. Iets goedkoops met slimme meet- en regeltechniek toch laten werken. En onder uiterst primitieve omstandigheden, want op detailniveau zijn alle massaproducten verschillend. Dat vind ik echt uitdagend.”
Knokken
Maar onderwijzen is waarschijnlijk een grotere uitdaging dan het aansturen van optische leeskoppen. Voor Bosgra in 1986 naar Delft kwam, was hij hoogleraar in Wageningen. Een zware tijd, want het studentenvolk aldaar was zeer pragmatisch. ,,Dat was knokken”, vertelt Bosgra. ,,De meet- en regeltechniek had daar toen helemaal geen status.”
Een kwestie van cultuurverschil. Bosgra: ,,Delftenaren krijg je de eerste jaren zo gek om sommen te maken, zonder dat ze weten waarvoor. In Wageningen kreeg ik te maken met boerenzonen die zich afvroegen: ‘Ja, maar wat heb ik daaraan?’ Ik moest hen dus flink stimuleren om toch in die wis- en natuurkunde te duiken. Dat was een waardevolle ervaring.”
Bosgra studeerde in 1968 af als systeem- en regelmeetkundige aan de toenmalige TH Delft. De term ‘leermeester’ doet die tijden bij hem herleven. ,,Dat roept toch weer het oude beeld op: een wat autoritaire figuur die de wijsheid in pacht heeft.” Maar daarin herkent hij zich niet. ,,Ik krijg nu die Leermeesterprijs, maar deze vakgroep draait niet om mij. We zitten hier als groep, en die moet je tot dingen brengen. Je bent nu meer een stimulator, met als taak een goede sfeer te creëren. Dat succes komt dan vanzelf.”
Aan belangstelling van studenten heeft zijn vakgroep dan ook geen gebrek. Bosgra mag dan veeleisend zijn, zijn deur staat altijd voor ze open. ,,Studenten weten dat ze welkom zijn. Maar ik kan ook heel vervelend tegen ze doen”, verzekert hij. ,,Aan het eind van hun studie wil ik ze dwingen hun eigen standpunten te bepalen, zelf vragen te leren stellen.”
,,In de eerste jaren worden studenten eigenlijk verpest met die schriftelijke tentamens. Het belangrijkste werk is dan al voor ze gedaan: het stellen van een probleem.” En dat kan leiden tot gemakzucht. Bosgra: ,,Je zou studenten eigenlijk strafpunten moeten geven als ze teksten uit dictaten klakkeloos voor waar aannemen.”
Bodem
Afstuderen bij Bosgra kan daardoor een louterende ervaring worden. ,,Je moet tijdens je studie wel een keer tot je eigen bodem gaan, anders bereik je die pas tijdens je eerste baan”, meent hij. ,,Maar af en toe eis je dingen die niet haalbaar blijken voor een persoon. Dan heb je veel tijd en moeite nodig om die teleurstelling weer weg te werken. Ik voel me dan wel eens leermeester zonder diploma.”
De onderscheiding heeft hij nu in elk geval binnen. Een hele eer, vindt Bosgra. Wat hij met het bijbehorende bedrag van 25 duizend gulden gaat doen weet hij echter nog niet. Een sabbatical year zit er waarschijnlijk niet in. ,,Al te lang wegblijven kan niet. In een paar maanden tijd reorganiseren ze je vakgroep weg, als je niet uitkijkt. Maar misschien ga ik een rondtoer maken, met mensen praten van wie ik het werk heb gelezen. Je moet af en toe eens de tijd nemen om jezelf te verbreden. Delft is tenslotte maar een stipje op de wereldbol.”
Bosgra is wel verrast dat hij het bedrag ‘zomaar’ krijgt. ,,Gewoonlijk moet ik al mijn bonnetjes bewaren en inleveren. Dat hoeft nu niet. Ze zeggen in feite: ‘Ga op reis en zie maar.’ Dat is toch mooi?”
Soms is hij lastig, en dwingt hij zijn studenten tot de bodem te gaan. Zelf vragen leren stellen is het belangrijkste wat je iemand kan bijbrengen, vindt prof.ir. O.H. Bosgra van de sectie meet- en regeltechniek bij Werktuigbouw. Afgelopen maandag ontving hij de Leermeesterprijs 1997. ,,Studenten die klakkeloos een dictaat geloven, verdienen strafpunten.”
Eigenlijk is de meet- en regeltechniek niets. Het vakgebied bestaat bij de gratie van toepassingen in de ruimtevaart, energieopwekking of massaproductie. Bij meet- en regeltechniek moet de blik naar buiten worden gericht, naar andere stukken techniek waar processen moeten worden gestuurd. Maar het is een daardoor wel een mooi vakgebied, meent Bosgra.
,,Ik bevind mij in een bevoorrechte positie. Wie houdt zich nog meer bezig met windturbines, de procesindustrie, en productierobots?”, vraagt hij zich hardop af. ,,Met meet- en regeltechniek kun je niet op je eigen wereld gericht zijn, je hebt altijd toepassingsgebieden nodig.”
Bosgra pakt er een onderdeel van een cd-speler bij en begint te doceren. ,,De laser in een cd-speler volgt een spoor, maar een cd heeft ongeveer duizend sporen per millimeter. Wijk je ééntiende van een duizendste millimeter naar links of rechts uit, dan hang je al in de vangrail. Dat moet je zien te regelen, en wel voor minder dan twintig gulden.”
,,Die combinatie van massaproduct en high tech, dat zijn leuke dingen. Iets goedkoops met slimme meet- en regeltechniek toch laten werken. En onder uiterst primitieve omstandigheden, want op detailniveau zijn alle massaproducten verschillend. Dat vind ik echt uitdagend.”
Knokken
Maar onderwijzen is waarschijnlijk een grotere uitdaging dan het aansturen van optische leeskoppen. Voor Bosgra in 1986 naar Delft kwam, was hij hoogleraar in Wageningen. Een zware tijd, want het studentenvolk aldaar was zeer pragmatisch. ,,Dat was knokken”, vertelt Bosgra. ,,De meet- en regeltechniek had daar toen helemaal geen status.”
Een kwestie van cultuurverschil. Bosgra: ,,Delftenaren krijg je de eerste jaren zo gek om sommen te maken, zonder dat ze weten waarvoor. In Wageningen kreeg ik te maken met boerenzonen die zich afvroegen: ‘Ja, maar wat heb ik daaraan?’ Ik moest hen dus flink stimuleren om toch in die wis- en natuurkunde te duiken. Dat was een waardevolle ervaring.”
Bosgra studeerde in 1968 af als systeem- en regelmeetkundige aan de toenmalige TH Delft. De term ‘leermeester’ doet die tijden bij hem herleven. ,,Dat roept toch weer het oude beeld op: een wat autoritaire figuur die de wijsheid in pacht heeft.” Maar daarin herkent hij zich niet. ,,Ik krijg nu die Leermeesterprijs, maar deze vakgroep draait niet om mij. We zitten hier als groep, en die moet je tot dingen brengen. Je bent nu meer een stimulator, met als taak een goede sfeer te creëren. Dat succes komt dan vanzelf.”
Aan belangstelling van studenten heeft zijn vakgroep dan ook geen gebrek. Bosgra mag dan veeleisend zijn, zijn deur staat altijd voor ze open. ,,Studenten weten dat ze welkom zijn. Maar ik kan ook heel vervelend tegen ze doen”, verzekert hij. ,,Aan het eind van hun studie wil ik ze dwingen hun eigen standpunten te bepalen, zelf vragen te leren stellen.”
,,In de eerste jaren worden studenten eigenlijk verpest met die schriftelijke tentamens. Het belangrijkste werk is dan al voor ze gedaan: het stellen van een probleem.” En dat kan leiden tot gemakzucht. Bosgra: ,,Je zou studenten eigenlijk strafpunten moeten geven als ze teksten uit dictaten klakkeloos voor waar aannemen.”
Bodem
Afstuderen bij Bosgra kan daardoor een louterende ervaring worden. ,,Je moet tijdens je studie wel een keer tot je eigen bodem gaan, anders bereik je die pas tijdens je eerste baan”, meent hij. ,,Maar af en toe eis je dingen die niet haalbaar blijken voor een persoon. Dan heb je veel tijd en moeite nodig om die teleurstelling weer weg te werken. Ik voel me dan wel eens leermeester zonder diploma.”
De onderscheiding heeft hij nu in elk geval binnen. Een hele eer, vindt Bosgra. Wat hij met het bijbehorende bedrag van 25 duizend gulden gaat doen weet hij echter nog niet. Een sabbatical year zit er waarschijnlijk niet in. ,,Al te lang wegblijven kan niet. In een paar maanden tijd reorganiseren ze je vakgroep weg, als je niet uitkijkt. Maar misschien ga ik een rondtoer maken, met mensen praten van wie ik het werk heb gelezen. Je moet af en toe eens de tijd nemen om jezelf te verbreden. Delft is tenslotte maar een stipje op de wereldbol.”
Bosgra is wel verrast dat hij het bedrag ‘zomaar’ krijgt. ,,Gewoonlijk moet ik al mijn bonnetjes bewaren en inleveren. Dat hoeft nu niet. Ze zeggen in feite: ‘Ga op reis en zie maar.’ Dat is toch mooi?”
Comments are closed.