Dreamteams willen collegegeldvrij besturen: ‘Anders wordt deelname te elitair’

Dreamteams Project March, Epoch, Delft Hyperloop, TU Delft Hydro Motion Team, Eco-Runner Team Delft, Space Oasis Delft en Emergence vragen gezamenlijk om verandering. Studenten die zich voltijd inzetten voor deze projecten volgen nauwelijks onderwijs, maar moeten wel ingeschreven staan bij de universiteit. “Je werkt fulltime of zelfs meer, zonder ruimte voor studie of bijbaan,” stellen de teams. “Toch moeten we wel collegegeld betalen. Dat is voor veel studenten financieel gezien niet haalbaar.”

“Het maakt Dreamteams elitair,” vervolgen ze. “Sommige studenten krijgen zo niet de kans om een jaar lang te leren en te groeien. Dat vergroot de ongelijkheid. En veel studenten zien de waarde van zo’n voltijds jaar wel, maar haken af: de kosten zijn te hoog.”

Volgens de teams leidt dit tot een steeds selectiever deelnemersveld. Studenten zonder financiële steun vallen sneller af. Om deelname voor een bredere groep mogelijk te maken, pleiten de teams voor het zogeheten collegegeldvrij besturen: een regeling waarbij studenten één jaar geen collegegeld betalen, maar wel ingeschreven blijven aan de universiteit. Zo behouden ze toegang tot hun OV-kaart, studiefinanciering, studentenkamer en universitaire faciliteiten.

‘Paradepaardje van de universiteit’

De Dreamteams benadrukken hun waarde voor de TU. Ze halen prijzen binnen, trekken sponsoren aan, staan internationaal in de schijnwerpers en spelen een rol bij de werving van nieuwe studenten. “We zijn het vlaggenschip van de universiteit”, stellen ze.

‘Als we geen tijd hebben om vakken te volgen, waarom zouden we dan collegegeld betalen?’

Hoewel de teams huisvesting (in de Dream Hall), begeleiding en beperkte vergoedingen ontvangen, vinden zij dat dit niet opweegt tegen de kosten die studenten maken. “De vergoeding die je ontvangt van de TU komt neer op zo’n 700 tot 900 euro, terwijl het collegegeld 1.500 euro is. En ondertussen werk je een jaar lang fulltime. Als we geen tijd hebben om vakken te volgen, waarom zouden we dan collegegeld betalen?”

‘Elitaire karakter valt wel mee’

Het college van bestuur (cvb) is terughoudend. Vicerector magnificus Hans Hellendoorn zegt in een schriftelijke reactie aan Delta ‘de inzet van de Dream Teams zeer te waarderen’, maar noemt deelname een persoonlijke keuze. “Je doet dit ook voor je eigen ontwikkeling. De TU ondersteunt via huisvesting, materiaal en coaching. Je maakt gebruik van voorzieningen op de campus. Volledige compensatie vinden wij niet terecht.”

Op de vraag of deelname zo niet elitair wordt, zegt hij: “Veel studenten lenen voor dit jaar. Mijn ervaring is dat het elitaire karakter meevalt.”

Parkeerstudies

Toch lijkt er een schaduwkant te zitten aan het huidige beleid. Dreamteamleden schrijven zich geregeld in voor zogenoemde ‘parkeerstudies’: opleidingen waar je je makkelijk voor kunt inschrijven zoals geomatics of materials science & engineering. Zo behouden ze hun inschrijving, zonder verplicht onderwijs te volgen. “Maar deze inschrijvingen geven een vertekend beeld van het rendement van de opleidingen”, aldus Step Kruisinga voorzitter van studentenraadspartij Oras.

Ook bij opleidingen leidt de huidige praktijk tot zorgen. Volgens Sid Kumar, mastercoördinator van science & engineering, schrijven sommige studenten zich in met de mededeling dat ze geen onderwijs zullen volgen vanwege een bestuurs- of projectjaar. “Veel van hen schrijven zich later weer uit of stappen over naar een andere opleiding”, aldus de coördinator. “Dit zorgt voor een kunstmatig hoge uitval en langere studieduur.”

Vooral in kleine opleidingen wegen die cijfers zwaar, onder andere bij accreditaties of interne evaluaties. Bovendien is vooraf vaak onduidelijk hoeveel studenten daadwerkelijk deelnemen aan het onderwijs, wat de organisatie van onder meer labonderwijs bemoeilijkt. Kumar: “Hoewel het geen directe financiële schade oplevert, zijn de gevolgen aanzienlijk. Vooral omdat het rendement van de opleiding zo onterecht onder druk komt te staan.”

Vertekend beeld

Een vergelijkbaar geluid komt vanuit de master geomatics. Daar bestaat de instroom jaarlijks voor ongeveer de helft uit ‘spookstudenten’. “Je ziet deze studenten na een jaar weer uit ons systeem verdwijnen”, aldus mastercoördinator Hugo Ledoux. “Toen we dit nog niet wisten, richtten we ons onderwijs in voor te veel studenten, dat is inefficiënt en kostbaar.”

De instroom jaarlijks voor ongeveer de helft uit ‘spookstudenten’

Inmiddels vraagt de opleidingsdirecteur jaarlijks rond juli bij aangemelde studenten uit of zij daadwerkelijk van plan zijn de opleiding te volgen. Ledoux: “Dit levert een betrouwbaarder beeld op van de werkelijke instroom, maar het vraagt wel om een schaduwboekhouding. Zo kunnen we intern alsnog correcte cijfers rapporteren.”

Ook de uitvalcijfers zijn volgens Ledoux vertekend. “De uitval van spookstudenten wekt de indruk dat de uitval in geomatics hoog is, terwijl die onder daadwerkelijk studerende studenten juist laag is. Daardoor ontstaat een onterecht negatief beeld van de opleiding.”

Vice-rector magnificus Hans Hellendoorn herkent dit. “Bij interne beoordelingen van opleidingen en bij externe accreditaties houden we rekening met de interpretatie van deze cijfers.”

Weinig inclusief

Studentenraadspartij Oras heeft het onderwerp ‘collegegeldvrij besturen’ inmiddels al meermaals besproken met het cvb en wijst erop dat andere universiteiten zoals Leiden, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht wel collegegeldvrij besturen toestaan. Kruisinga: “Daarmee is het voor een bredere groep studenten haalbaar om een bestuurs- of projectjaar te doen.”

Ze stelde voor om studenten die minstens 1.680 uur per jaar besteden aan een Dreamteam, vergelijkbaar met een voltijdsbaan, vrij te stellen van collegegeld. Hellendoorn zei te willen kijken hoe andere universiteiten dat regelen, maar deed geen toezeggingen.

Tweede Kamer

Inmiddels klinkt ook landelijk de roep om actie luider. Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO, de overkoepelende organisatie voor alle medezeggenschapsraden en partijen in het hoger onderwijs, red.) overhandigde op 15 april een manifest aan de Tweede Kamer met het verzoek om landelijke regelgeving voor collegegeldvrij besturen.

De situatie aan de TU blijft voorlopig ongewijzigd. De Dreamteams hopen dat de universiteit hun inzet op termijn ook met grotere financiële steun erkent. “Anders is een Dreamteamjaar niet haalbaar voor de meeste studenten.”

“Volgens het cvb zou het elitaire karakter meevallen omdat studenten kunnen lenen of naast een fulltime Dreamteamjaar kunnen werken”, vult Kruisinga aan. “Maar tegelijkertijd waarschuwen ze dat studenten niet teveel hooi op de vork moeten nemen, omdat het aantal burn-outs oploopt. Die tegenstelling zegt eigenlijk alles.”