Studentenbonden springen uit hun vel, nu blijkt dat de universiteiten nog altijd vinden dat de basisbeurs volledig moet worden afgeschaft. Terwijl ze daar zelf ook voor hebben gepleit.
Share
Ze herhalen hun pleidooi al jaren: investeer meer in onderwijs en onderzoek, want Nederland raakt achterop bij zijn naaste concurrenten. Alle relevante organisaties sloegen de handen ineen en maakten samen de ‘Kennisinvesteringsagenda’, waarvan het derde tussenrapport gisteren is verschenen.
De investeringen blijven mager, blijkt uit het rapport. De premier is voorzitter van het Innovatieplatform en ook de ministers van OCW en EZ schuiven aan. Waarom is er dan nog zo weinig bereikt?
“In alle eerlijkheid: het vorige kabinet trok in het regeerakkoord te weinig geld uit voor kennis”, zegt SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan, die het nieuwe tussenrapport (de ‘foto’) gisteren presenteerde. “En de ministers moesten dat regeerakkoord uitvoeren.”
Maar hij heeft goede hoop dat de zogeheten Kennisinvesteringsagenda bij de komende formatie meer invloed zal uitoefenen. “Kennis is nu onomstreden. Dat is een belangrijke stap vooruit.”
Natuurkundige Robbert Dijkgraaf deelt die visie. Als president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen werkte hij met Rinnooy Kan aan de ‘foto’. Ook hij meent dat het belang van kennis wel doordrong bij de ministers van het afgelopen kabinet. “Er is veel geld uit de aardgasbaten aan onderzoek besteed. Daar kwam wel eens kritiek op, omdat het ‘incidenteel’ geld zou zijn. Maar dat kon niet anders. Alles lag al vast, behalve het incidentele geld.”
Zou Alexander Rinnooy Kan bereid zijn om minister te worden en deze agenda zelf uit te voeren, mocht zijn partij D66 in de regering komen? Die vraag ontwijkt hij. “Eerst de verkiezingen.”
Afgelopen vrijdag schreef dagblad Trouw op de voorpagina over uitgelekte notulen van universiteitenvereniging VSNU. Universiteiten vinden het nog altijd een goed idee om de basisbeurs af te schaffen en het collegegeld verhogen voor onbekostigde studenten. Bovendien willen ze volgens Trouw een algehele studentenstop vanaf 2012: ze verwijzen een deel van de eerstejaars graag naar het hbo.
Studietaks
Studentenbonden ISO en LSVb grijpen het stuk aan om de universiteiten in de Volkskrant te waarschuwen: trek liever samen op, anders richt onze woede zich misschien op jullie. Toch waren hun voorzitters nog maar een jaar geleden bereid om de basisbeurs ter discussie te stellen. Er viel best met hen te praten, zolang het hoger onderwijs maar toegankelijk zou blijven met een goed leenstelsel of een ‘studietaks’ voor afgestudeerden.
Ze werden genuanceerd boos, toen VSNU-voorman Sijbolt Noorda vorig jaar voorstelde om de basisbeurs af te schaffen. Want Noorda wilde de opbrengst niet alleen aan het hoger onderwijs besteden, maar ook aan de staatsschuld: dat eerste mocht van de bonden wel, maar dat laatste niet.
Te massaal
In het zicht van de bezuinigingen verhardde de strijd. De bonden wilden geen centimeter meer toegeven en bleven ook voor de basisbeurs vechten. Maar het mag geen verbazing wekken dat de universiteiten – net als regeringspartij VVD en oppositiepartijen D66, PvdA en GroenLinks – nog altijd nadenken over het afschaffen van de basisbeurs.
Ook vindt een deel van de universiteiten allang dat het universitaire onderwijs te massaal is geworden. Liever zouden ze zien dat het hbo een paar goede opleidingen of afstudeertrajecten voor praktisch ingestelde vwo-ers zou lanceren. Maar dan moet de overheidsfinanciering op de schop, want die is nu vooral op studentenaantallen gebaseerd.
Daar zijn de studentenvertegenwoordigers het mee eens. Samen met de universiteiten hebben ze een rapport omarmd waarin zulke plannen staan: meer variatie in het hoger onderwijs, meer verschillen in collegegeld, minder massaliteit. Dat veel besproken rapport van de commissie-Veerman vergt nog enige uitwerking. Geen wonder dat de universiteiten soms een brainstormsessie houden – al dan niet in een vijfsterrenhotel in Parijs, zoals Trouw meldt.
Gemeenschappelijk standpunt
Dit jaar hebben de universiteiten al een poging gedaan om het aantal eerstejaars aan de rechten- en psychologieopleidingen te beperken. Voor psychologie moeten studiekiezers komend jaar loten, maar voor rechten nog niet.
Maar zullen de universiteiten – zoals Trouw meldt – werkelijk bedoelen dat er een maximum voor het gehele academische onderwijs moet komen? Als studiekiezers worden uitgeloot voor psychologie, kunnen ze dan ook niet meer terecht bij kleine studies als Duits of wiskunde? Of zal iemand bij Duits of wiskunde worden weggestuurd, omdat de instroom bij rechten te groot is?
De universiteiten willen nog niets over de brainstorm zeggen. Ze hebben nog geen gemeenschappelijk standpunt ingenomen. Het zal niet meevallen om het op alle punten eens te worden, zeker niet als het gaat om het beperken van de instroom.
Comments are closed.