Chemische stof? Help!

Zinnige preventie of een paniekreactie?

,,Schromelijk overtrokken”, luidt het oordeel van organisch chemicus dr.ir. Joop Peters over de gang van zaken rond het Amersfoortse station. ,,Een klein lekje in een pakking bovenop een vloeistoftank, en hoogstwaarschijnlijk ook nog in de vorm van gas. Meer was het niet. Er was geen enkel gevaar. Ik begrijp niet waarom men niet gewoon met de trein de stad uitgereden is. Dat had ik gedaan.”

Wat was het allerergste dat had kunnen gebeuren? ,,Eh… niets.” De kwalificatie van het incident door het oud-Tweede-Kamerlid Poppe (‘een bijna-ramp’) noemt de TU’er demagogisch.

Peters zag het nieuws op de televisie. ,,Het werd nogal suggestief gebracht. De camera filmde regensporen, alsof het acrylnitril betrof. En dan natuurlijk inzoomen op de naam en het ‘gevaar’-symbool.”

Nu ís de vloeistof, die met name wordt gebruikt bij vezels, componentenlijm en buitenverf, wel degelijk behoorlijk giftig. ,,Maar het stinkt zo vreselijk, dat iemand er niet snel met zijn neus bovenop zal staan. Een heel scherpe, penetrante geur.” Dat enkele omstanders met ademhalingsmoeilijkheden naar het ziekenhuis werden vervoerd, verbaast Peters niets. ,,Mensen krijgen het benauwd van het idee dat ze blootgesteld zijn aan giftige chemicaliën.”

Peters wijst erop dat er elke week wel vrachtwagens kantelen die ook stoffen als acrylnitril vervoeren. ,,En daar hoor je niemand over.” De chemicus neemt het verschijnsel al minstens tien jaar waar: betrekkelijk onschuldige incidenten worden opgeblazen tot calamiteiten. ,,Als er wat ammoniak lekt, zet men vaak al de snelweg af.”

Hij verklaart het fenomeen uit een combinatie van angst voor chemie en onwetendheid. Maar toch: ,,Het is wat pijnlijk dat in zo’n crisisteam kennelijk niemand was die wist waar hij de juiste informatie kon vinden.”

Het Comité Rood Sein voor de Chloortrein zag in het incident een mooie aanleiding voor een oproep om alle transport van gevaarlijke stoffen onmiddellijk te verbieden. Het zal niet verbazen dat Peters niet van het idee gecharmeerd is. ,,De economische schade zou enorm zijn, terwijl de risico’s klein zijn.” Verwaarloosbaar klein? ,,Wat is verwaarloosbaar? Een dijk kan overstromen, een vliegtuig kan neerstorten. Maar in onze samenleving zijn die kansen wel heel klein. Kun je dan spreken van verwaarloosbaar? Bij elk risico zullen er mensen zijn die roepen: stoppen! Maar dan kun je net zo goed stoppen met leven.”

Toestanden op het station van Amersfoort vorige week: toen de giftige vloeistof acrylnitril uit een treinwagon bleek te lekken, werden het gebied rond het station en een deel van de aangrenzende wijk afgezet. Zinnige preventie of een paniekreactie?

,,Schromelijk overtrokken”, luidt het oordeel van organisch chemicus dr.ir. Joop Peters over de gang van zaken rond het Amersfoortse station. ,,Een klein lekje in een pakking bovenop een vloeistoftank, en hoogstwaarschijnlijk ook nog in de vorm van gas. Meer was het niet. Er was geen enkel gevaar. Ik begrijp niet waarom men niet gewoon met de trein de stad uitgereden is. Dat had ik gedaan.”

Wat was het allerergste dat had kunnen gebeuren? ,,Eh… niets.” De kwalificatie van het incident door het oud-Tweede-Kamerlid Poppe (‘een bijna-ramp’) noemt de TU’er demagogisch.

Peters zag het nieuws op de televisie. ,,Het werd nogal suggestief gebracht. De camera filmde regensporen, alsof het acrylnitril betrof. En dan natuurlijk inzoomen op de naam en het ‘gevaar’-symbool.”

Nu ís de vloeistof, die met name wordt gebruikt bij vezels, componentenlijm en buitenverf, wel degelijk behoorlijk giftig. ,,Maar het stinkt zo vreselijk, dat iemand er niet snel met zijn neus bovenop zal staan. Een heel scherpe, penetrante geur.” Dat enkele omstanders met ademhalingsmoeilijkheden naar het ziekenhuis werden vervoerd, verbaast Peters niets. ,,Mensen krijgen het benauwd van het idee dat ze blootgesteld zijn aan giftige chemicaliën.”

Peters wijst erop dat er elke week wel vrachtwagens kantelen die ook stoffen als acrylnitril vervoeren. ,,En daar hoor je niemand over.” De chemicus neemt het verschijnsel al minstens tien jaar waar: betrekkelijk onschuldige incidenten worden opgeblazen tot calamiteiten. ,,Als er wat ammoniak lekt, zet men vaak al de snelweg af.”

Hij verklaart het fenomeen uit een combinatie van angst voor chemie en onwetendheid. Maar toch: ,,Het is wat pijnlijk dat in zo’n crisisteam kennelijk niemand was die wist waar hij de juiste informatie kon vinden.”

Het Comité Rood Sein voor de Chloortrein zag in het incident een mooie aanleiding voor een oproep om alle transport van gevaarlijke stoffen onmiddellijk te verbieden. Het zal niet verbazen dat Peters niet van het idee gecharmeerd is. ,,De economische schade zou enorm zijn, terwijl de risico’s klein zijn.” Verwaarloosbaar klein? ,,Wat is verwaarloosbaar? Een dijk kan overstromen, een vliegtuig kan neerstorten. Maar in onze samenleving zijn die kansen wel heel klein. Kun je dan spreken van verwaarloosbaar? Bij elk risico zullen er mensen zijn die roepen: stoppen! Maar dan kun je net zo goed stoppen met leven.”